Muhammed Ata

Sudan’da orduyla savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) lideri Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti), Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala’da yeni bir “Başkanlık Konseyi” kurduğunu açıkladı.  

Hamideti’nin bu adımı, Sudan’ın geleceğini yeniden şekillendirebilecek siyasi bir hamle olarak değerlendirildi.  

Geçtiğimiz cumartesi günü yapılan yemin töreninde Hamideti, paralel hükümetin başkanı olurken, Sudan Halk Kurtuluş Hareketi Kuzey Lideri Abdulaziz El-Hilu başkan yardımcısı olarak göreve başladı.  

Bölge valileri de dahil olmak üzere Başkanlık Konseyi’nin 15 üyesi de aynı törende yemin etti.  

Hamideti, böylece Sudan’a çifte meşruiyet yaratan ve askeri çatışmaların ötesine geçerek siyasi-diplomatik sahnede varlık gösterme mücadelesi sunan paralel bir siyasi oluşumu duyurdu.  

Silahlı çatışmadan meşruiyet mücadelesine  

Uzmanlara göre, bu adım Hamideti’nin halihazırda kontrol ettiği güç ve nüfuz dengesi açısından sahada hiçbir şeyi değiştirmedi, ancak derin siyasi sonuçlar doğurdu.  

Sivil Demokratik Devrimci Güçler İttifakı (Sumud) Sözcüsü Dr. Bekir El-Jack, girişimin savaşı durdurma gerekçesi yerine meşruiyet tartışmasını öne çıkardığını belirtti.  

Fokus Plus’a özel açıklama yapan Jack, “Şu anda Port Sudan (hükümet merkezi) ile Nyala arasında yaşananlar, fiili durumun meşruiyeti için bir rekabettir. Bu eylem, kalıcı barışa ulaşma şansını zorlaştırırken, Sudan’ın silah zoruyla bölünmesinin başlangıcı olabilir” dedi.  

Sudanlı gazeteci Amar El-Arki ise adımın geçici bir siyasi hamle olmadığını, planlı bir savaşın devamının göstergesi olduğunu ifade etti.  

Konuya ilişkin Fokus Plus’a görüş bildiren Arki, “Hamideti, güçlerinin sahada belirleyici bir stratejik atılım gerçekleştirememesinin ardından, geniş alanlar üzerindeki kontrolünü, meşruiyet görünümü veren siyasi bir kılıfla örtmeye çalışıyor” diye konuştu.  

Arki ayrıca, bu hamlenin çatışmanın geçici bir anlaşmazlık olmadığını, Sudan’ı bölmeyi amaçlayan örgütlü milisler tarafından yürütülen planlı bir savaşın göstergesi olduğuna dikkat çekti.  

Darfur ve Kordofan: Bir kavşak ve tedarik mücadelesi  

Hamideti’nin paralel devlet hamlesi, Sudan’ın Mart ayında HDK’nin başkent Hartum’dan çekilmesinden bu yana yaşadığı siyasi ve askeri dönüşümlerin doruk noktası olarak değerlendiriliyor.  

Hartum’u ele geçiremeyen Hamideti, dikkatini batıya, özellikle kontrolü altındaki Darfur’a ve iki taraf için de stratejik kavşak haline gelen Kordofan’a çevirdi.

Kuzey Darfur’daki Faşir şehri ordunun kontrolünde olsa da HDK kuşatması altında bulunuyor.  

Bu durum, insani yardımın ulaştırılmaması nedeniyle 740 binden fazla insanı kıtlık riskiyle karşı karşıya bırakıyor.  

Amaç bölünme mi?  

Hamideti’nin son hamlesi, Sudan’ın birliği konusundaki niyetlere dair soru işaretlerine neden oldu.

Sudanlı eski diplomat El-Ubeyd Ahmed Maruh, konu hakkında Fokus Plus’a yaptığı özel açıklamada, bu adımın üç boyutu olduğunu söyledi.  

Maruh’a göre, ilk boyut HDK’nin zafer umutlarının tükenmesi olurken, ikincisi, işlenen savaş suçlarından dikkati başka yöne çekme çabası.  

Üçüncü ve en tehlikeli boyutun, Darfur’un bölünmesi için pazarlık zemini oluşturma girişimi olduğunu söyleyen Maruh, açıklamasını şu ifadelerle sürdürdü:  

“HDK yeterli siyasi kazanım elde edemezse, bölünmeyi oldubitti olarak dayatmaya yönelebilir.”  

Bu seçeneğin başarılı olamayacağına vurgu yapan Maruh, “Çünkü tüm etnik kökenlerden Darfur halkının çoğu, bölünme seçeneğine karşıdır” diye ekledi.  

Sonuç: Sudan parçalanmanın eşiğinde  

Hamideti’nin yemin töreni, Sudan’daki çatışmanın yeni ve daha karmaşık bir aşamaya girdiğinin ciddi bir göstergesi olarak görülüyor.  

Bir zamanlar iktidar mücadelesi olan süreç, artık devletin geleceğini belirleyen bir savaşa dönüşmüş durumda.  

Biri Port Sudan’da, diğeri Nyala’da olmak üzere iki paralel hükümetin ortaya çıkması, ülkenin birleşik bir devlet olarak geleceğini belirsizlik içine sürükledi.  

Bundan sonraki aşama, Sudan ordusunun ulusal sivil güçlerle birlikte merkezi kontrolü sağlayıp sağlayamayacağı, milislerin dayattığı fiili durumun kalıcı bir siyasi gerçekliğe dönüşüp dönüşmeyeceği ve bunun Sudan’ın sonunun başlangıcı olup olmayacağını belirleyecek.