İsrail müttefiklerinin desteği, aylarca süren diplomatik ve medya kampanyalarının yanı sıra ‘taraflı olma” ve “antisemitizm” suçlamalarına rağmen, Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese’nin görev süresinin uzatılmasına engel olamadı. 

BM İnsan Hakları Konseyi, geçtiğimiz günlerde yapılan oylamada Albanese’nin görev süresinin 2028’e kadar üç yıl daha uzatılmasını onayladı. 

Bu adım gözlemciler tarafından, İsrail ve bazı Batılı ülkelerin öfkeli tepkilerine rağmen, Albanese’nin çalışmalarının bağımsızlığına duyulan güvenin bir teyidi ve raporlarına verilen örtülü bir destek olarak yorumlandı. 

Albanese, Mayıs 2022’de göreve başlamasından bu yana uluslararası hukuka atıfta bulunan, işgal politikaları, zorla yerinden edilme ve özellikle Gazze Şeridi’ndeki saldırılar sırasında Filistinli sivilleri etkileyen uygulamaların altını çizen raporlar sundu. 

Güçlü kariyeri 

1977 yılında İtalya’nın Ariano Irpino şehrinde dünyaya gelen Albanese, ailesinden egemenlik ve kendi kaderini tayin kavramlarını erken yaşlarda öğrendi. 

Pisa Üniversitesi’nden hukuk diploması alan Albanese, Londra’daki Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu'nda (SOAS) insan hakları alanında Hukuk Yüksek Lisans derecesine sahip oldu. 

Hukukçu ve akademisyen olan Albanese, şu anda Hollanda’da bulunan Amsterdam Üniversitesi’nde uluslararası mülteci hukuku üzerine doktora tezine devam ediyor. 

Albanese, 2003-2013 yılları arasında Kudüs’te bulunan Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu (UNRWA) ve Cenevre’deki İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi gibi çeşitli kurumlarda görev aldı. 

Hükümetlere ve sivil toplum kuruluşlarına hukuki danışmanlık veren Albanese, ayrıca 10’dan fazla ülkede seçim ve geçiş dönemi izleme süreçlerine katıldı. 

Tunus’ta yaşayan Albanese, Dünya Bankası ekonomisti Massimiliano Cali ile evli ve çiftin iki çocuğu var. 

Bir soykırımın anatomisi 

Mayıs 2022’de BM raportörü olarak göreve başlayan Albanese, Batı Şeria, Gazze ve Kudüs’te Filistinlilere yönelik ihlallere odaklanarak, uluslararası insancıl hukuku temel alan periyodik raporlar hazırlamaya başladı. 

İlk raporunda “yerleşimci işgaline” son verilmesi çağrısında bulundu ve İsrail’in eylemlerini, uluslararası hukuk standartlarına göre “apartheid rejimini güçlendirme” amaçlı uygulamalar olarak tanımladı. 

Raporunda kullandığı bu ifadeler, İsrail’de sert eleştirilere yol açtı. 

ABD Kongresi’nin 18 üyesi, Şubat 2023’te Albanese’yi “antisemitizm” ile suçlayarak görevden alınmasını talep eden bir mektup yazdı. 

İnsan hakları örgütleri ve akademisyenler ise, raporlarının tarafsızlığını ve profesyonelliğini savunmaya devam etti. 

BM Raportörü Mart 2024’te ise, İsrail güçlerini Gazze Şeridi’nde soykırım suçuna varan eylemlerde bulunmakla suçladığı “Bir Soykırımın Anatomisi” başlıklı bir rapor sundu.   

İsrail işgal ordusunun hedef alma biçimlerine, tanıklıklara ve belgelere dayanan raporda, İsrail’in saldırılarının Filistinlilere kitlesel etnik temizlik uygulamak için kasıtlı olduğu sonucuna varıldı. 

Raporunda, bu niyetin İsrailli yetkililer tarafından kamuoyuna yapılan açıklamalar ve geniş çaplı saldırıların niteliği ile kanıtlandığını belirten Albanese, bu olguların 1948 tarihli Soykırımı Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi’ne göre soykırım koşullarını yerine getirdiğini vurguladı. 

Rapor üzerinde çalışırken tehditler aldığını dile getiren Albanese, baskılara rağmen raporun sonuçlarını değiştirmeyi reddettiğini de ekledi. 

Tepkiler ve giriş yasağı 

İsrail hükümeti Şubat 2024’te, bir BM raportörü için ilk kez ülkeye girişini yasaklama kararı aldı. 

İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, BM Özel Raportörü Albanese’ye İsrail’e giriş yasağı getirildiğini duyurdu. 

Bunun ardından Almanya, yoğun siyasi ve medya baskısının ardından Albanese’nin Alman üniversitelerinde vermeyi planladığı dersleri iptal etti. 

Buna rağmen, Uluslararası Af Örgütü ve eski BM raportörleri de dahil olmak üzere önde gelen insan hakları örgütlerinin Albanese’ye yönelik desteği sürdü. 

Pek çok insan hakları savunucusu, kendisine yönelik saldırıları “açık bir yasal pozisyonu suç haline getirme” girişimi olarak nitelendirdi. 

İsrail yanlısı taraflar ayrıca, BM İzleme Örgütü aracılığıyla Albanese’nin görev süresinin uzatılmasını engellemek için bir lobi kampanyası yürüttü, ancak bu girişimleri başarılı olmadı. 

Akademik geçmişi ve yayınları 

Francesca Albanese, uluslararası hukuk alanında çok sayıda makale ve çalışmanın yazarı olarak biliniyor. 

En önemli çalışması, Lex Takkenberg ile işbirliği içinde 2020 yılında Oxford University Press tarafından ikinci baskısı yapılan Palestinian Refugees in International Law. 

1998 yılında yayınlanan ilk baskının kapsamlı bir güncellemesi olan çalışmada, 1948’den bu yana Filistinli mültecilerle ilgili yasal ve siyasi çerçeveler analiz edildi ve UNRWA politikaları ve BM sistemi içindeki yasal statüsü değerlendirildi. 

Zorla yerinden edilme, silahlı çatışmalar sırasında yasal koruma ve uzun süreli işgal bağlamlarında tazminat mekanizmaları konularında uluslararası konferans ve etkinliklere katılan Albanese, ayrıca Avrupa ve ABD’deki birçok üniversitede dersler verdi. 

Akademik dergilerde araştırma makaleleri yayınlanan Albanese, özellikle sömürge veya yarı-sömürge çatışmalarına maruz kalan bölgelerde uzun süreli çatışmalara yönelik adalet konusuyla da ilgileniyor. 

Arap Demokrasi ve Kalkınma Örgütü’ne bağlı bir araştırma merkezinde Kıdemli Danışman olarak görev yapan Albanese, Filistin konusunda insan hakları söylemini güçlendirmek için çalışmalar yürüten Filistin Sorunu Küresel Ağı’nın kurucuları arasında yer alıyor. 

Aynı zamanda Albanese Nisan 2023’te, Filistin meselesinde insan hakları bilincinin artırılmasına yaptığı katkılardan dolayı İtalya’da Stefano Chiarini Uluslararası Ödülü’ne layık görüldü. 

Gazze’deki soykırım savaşına ilişkin görüşleri 

BM Raportörü, İsrail’in Ekim 2023’te Gazze Şeridi’ne yönelik savaşı başlamasının ardından gelişmeleri günlük olarak takip etti ve sağlık altyapısının hedef alınmasını “sadizmin zirvesi” olarak nitelendirdi. 

Aralık 2023’te ise, Almanya’ya girişine izin verilmeyen, Gazze’deki hastanelerde gönüllü olarak çalışan Filistin asıllı İngiliz doktor Gassan Ebu Sitte’ye şu ifadelerle destek verdi: 

“Bir Avrupalı olarak Gazze’de işlenen suçlardaki siyasi ortaklığım nedeniyle özür dilerim.” 

Daha sonra yaptığı açıklamalarda BM üyesi ülkelere, uluslararası hukuka uyana kadar İsrail’in üyeliğini geçici olarak askıya alma çağrısında bulunan Albenese, yaşananlara verilen uluslararası tepkilerin “ortadaki suçun büyüklüğüyle örtüşmediğini” kaydetti. 

Buna ek olarak, Ekim 2024’te Filistinli sivillerin yargılanmadan hedef alınmasının münferit olaylar değil, tekrar tekrar işlenen “sistematik ve yaygın bir uygulamanın” parçası olduğunu yazdı. 

Görevi üç yıl daha uzatıldı 

İnsan Hakları Konseyi üyeleri, geçtiğimiz günlerde Albanese’nin görev süresinin 2028 yılına kadar üç yıl daha uzatılması yönünde oy kullandı. 

Latin Amerika, Asya ve Afrika’dan birçok ülke oylamada Albanese’yi desteklerken İsrail, Macaristan ve Arjantin itiraz etti, Hollanda ise çekimser oy kullandı. 

Albanese görev süresinin uzatılmasının ardından X hesabında yaptığı paylaşımda, “Işık her zaman yolunu bulur. Parlamaya devam edin” ifadelerini kullanarak, siyasi baskılara boyun eğmeyi reddetmesine atıfta bulundu.