İsrail ile güvenlik koordinasyonu dosyasını yönetmesindeki rolüne yönelik geniş eleştirilere rağmen, Filistin Yönetimi'nin önde gelen isimlerinden Hüseyin Şeyh, Ramallah'taki karar mercilerindeki konumunu güçlendirmeye devam ediyor. 

Nisan 2025'te Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın yardımcılığına atanan Şeyh, daha önce Haziran 2022'de Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Genel Sekreterliği görevini üstlenmişti. 

Ayrıca, Filistin Ulusal Fonu Mütevelli Heyeti üyeliği de bulunan Şeyh, geleneksel olarak muhtemel yönetim varisleri olarak görülen kişilere verilen hassas görevlerde bulunuyor.

Hayatı

Hüseyin Şehade Şeyh, 1960 yılında Batı Şeria'daki Ramallah şehrinde, ticaretle uğraşan bir ailede dünyaya geldi. Ailesi, 1948 Nekbe sırasında Remle bölgesindeki Deyr Tarif köyünden göç etmişti. Şeyh, 4 kız ve 2 erkek çocuk babasıdır.

Siyasi kariyeri

El-Fetih hareketi içinde erken yaşlarda aktif olan Şeyh, geçen yüzyılın yetmişli yıllarında İsrail tarafından tutuklandı ve Taşlı İntifada'nın doruk noktasında serbest bırakıldığı 1989 yılına kadar 11 yıl hapis yattı.

Birinci İntifada'nın Birleşik Ulusal Liderliği üyeliğini üstlendi ve Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Kudüs Siyasi Komiteleri başkan yardımcısı oldu. Bu komiteler, işgal altındaki Filistin topraklarında FKÖ kadrolarının temsil organlarıydı.

Daha sonra Oslo Anlaşması'nın imzalanmasından sonra Filistin Yönetimi yapılarında yükselişe geçen yetkililerden biri olarak öne çıktı. Önemli güvenlik ve idari görevlerde bulundu. 1993 yılında, Filistin Yönetimi'nin kuruluşuyla oluşturulan Önleyici Güvenlik Teşkilatı'nda albay oldu. Ardından Batı Şeria'daki El-Fetih hareketinin genel sekreterliğini ve sözcülüğünü üstlendi.

Şeyh, 2007-2023 yılları arasında, İsrail tarafıyla Yüksek Sivil Koordinasyon Komitesi başkanlığını ve bakan rütbesiyle Sivil İşler Genel Kurumu başkanlığını yürüttü. Bu kurum, İsrail ile sivil işlerden sorumlu resmi Filistin kurumudur.

2008 yılında, El-Fetih'in altıncı kongresinde Merkez Komitesi üyesi seçildi ve 2016'da yeniden seçildi.

2017'den itibaren, Batı Şeria ve Gazze Şeridi arasındaki bölünmeyi sonlandırmak ve iç uzlaşma dosyasıyla ilgilenen Filistin Ulusal Diyalog Komitesi üyesiydi.

Şubat 2022'de, Merkez Konseyi tarafından FKÖ Yürütme Komitesi üyeliğine seçildi.

Aynı yılın Mayıs ayında, Başkan Abbas tarafından, merhum Saib Erekat'ın yerine Yürütme Komitesi Genel Sekreterliği'ne atandı. Ayrıca örgütün Müzakere İşleri Dairesi başkanlığı ile Ulusal ve Merkez Konseyi üyeliklerini de yürütmektedir.

Ülkelerle ilişkileri

Yerel etkisinin yanı sıra, Hüseyin Şeyh, bazı Batılı ve bölgesel başkentlerle güçlü diplomatik ilişkilere sahiptir. Ocak 2024'te, Fransa Cumhurbaşkanı'nın diplomatik danışmanı Emmanuel Bonne'u Ramallah'ta ağırladı. Görüşmede siyasi çözümün geleceği ve Filistin Yönetimi'nin önümüzdeki dönemdeki rolü ele alındı.

Ayrıca Ocak 2025'te, Gazze'deki savaşı durdurmak ve siyasi sahnede Filistin Yönetimi'nin varlığını güçlendirmek için çabaları koordine etmek amacıyla Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdülati ile görüştü.

Başkana en yakın isimlerden

Hüseyin Şeyh, on yılı aşkın bir süredir devam eden yakın bir ilişkiyle Başkan Mahmud Abbas'ın dar çevresindeki isimlerden biridir. Başkanın yaşının ilerlemesi ve kendisinden sonraki dönem hakkında konuşmaların artmasıyla, Şeyh'in adı, Genel İstihbarat Başkanı Macid Ferec ve eski Filistin Hükümeti Başbakanı Muhammed İştiyye ile birlikte, Abbas'ın potansiyel halefleri arasında öne çıkmaktadır.

Bu adaylığı güçlendiren faktörler arasında, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği gibi uluslararası taraflarla güçlü ilişkileri, diplomatik görüşmeler ve İsrail ile diyalog da dahil olmak üzere bölgesel dosyalardaki sürekli varlığı bulunmaktadır. Medya raporlarına göre, Şeyh, özellikle El-Fetih hareketindeki bölünmeler ve Yasama Konseyi'nin rolünün gerilemesi ışığında, Filistin liderliğinin yönelimlerini şekillendirmede kilit bir rol oynamaktadır.

Ayrıca, 2007'den beri başkanlık ettiği Sivil İşler Kurumu aracılığıyla İsrail tarafıyla hassas müzakerelerdeki tekrarlanan katılımlarıyla da konumu güçlenmiştir. Bu kurum, işgal makamlarıyla günlük iletişim kanallarını yönetmektedir.

7 Ekim sonrası

7 Ekim 2023'te Gazze Şeridi'nde savaşın patlak vermesinden sonra, Hüseyin Şeyh kendisini hassas bir konumda buldu. Özellikle güneydeki cephede çatışmalar sürerken Batı Şeria'da güvenlik koordinasyonunun devam ettiğine dair raporlar ışığında, işbirliği yapma veya görevinde kusur etme suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı.

Filistinli gruplar "güvenlik koordinasyonunu derhal durdurmayı" talep ederken, Şeyh, "kaosu önlemek ve sivilleri korumak" çerçevesinde "siyasi taahhütlerin" bir parçası olarak yönetimin pozisyonunu savundu. Ancak, özellikle Batı Şeria'da artan halk öfkesi, Şeyh'in adını gerek gösterilerde gerekse sosyal medya platformlarında sürekli eleştiri konusu haline getirdi.

Filistin içi eleştiriler

Hüseyin Şeyh'in kariyeri iç siyasi suçlamalardan uzak kalmadı. FKÖ ve El-Fetih Hareketi içindeki kesimler, seçimlerin yokluğunda ve Yasama Konseyi'nin askıya alınması ortamında "kurumları marjinalleştirme" ve "tek başına karar alma" konularında sert eleştiriler yönelttiler. Hareket içindeki muhalif sesler, hızlı yükselişinin seçimler veya ulusal uzlaşı sonucu değil, Başkan Abbas'a tam sadakati nedeniyle gerçekleştiğini değerlendirdi.

Buna rağmen Şeyh, en önemlileri İsrail ile ilişkiler, Batılı başkentlerle koordinasyon ve Filistin liderliğini çeşitli bölgesel forumlarda temsil etme olmak üzere, bir dizi merkezi dosyayı elinde tutmaya devam ediyor.

Hüseyin Şeyh çeşitli vesilelerle "iki devletli çözüm" seçeneğine bağlılığını ve "silahlı operasyonlara" karşı olduğunu dile getirdi. Filistin Yönetimi'nin "siyasi ve diplomatik yollarla bağımsızlığa ulaşmaya çalıştığını" vurguladı. Aralık 2023'teki açıklamalarında Gazze'ye yönelik savaşı "korkunç bir suç" olarak nitelendirdi, ancak "Batı Şeria'da güvenliği koruma gerekliliğini" vurguladı. Bu, güvenlik koordinasyonunun devamına gerekçe olarak yorumlandı.

Ocak 2024'te Şeyh, Gazze'de askeri ve insani denklemden saha bazında dışlanmasına rağmen, uluslararası toplumu savaş sonrası Gazze düzenlemelerine yönetimi dahil etme gerekliliğine ikna etme çabasıyla Amerikalı ve Avrupalı yetkililerle yoğun görüşmelere katıldı.

Resmi görevleri aşan nüfuz

Resmi görevlerinin yanı sıra, Hüseyin Şeyh özellikle atamalar ve dış ilişkiler konusunda yönetim kurumlarında açıklanmamış bir nüfuza sahiptir. Devlet kurumları içinde etkili pozisyonlara kendisine yakın birçok kişinin atanmasında rol oynadığı düşünülmektedir. Bu durum, yönetimde "fiili karar verici" imajını güçlendirmiştir.

Artan eleştirilere rağmen, Hüseyin Şeyh, kurumsal konumu ve etrafını çevreleyen nüfuz çevreleriyle desteklenen Filistin siyasi sahnesinin ön cephesindeki siyasi varlığını korumaya devam ediyor.

Devlet Başkanı Yardımcılığı makamının ihdası

24 Nisan 2025'te, Ramallah'ta düzenlenen Filistin Merkez Konseyi'nin 32. dönem toplantıları sırasında, FKÖ Yürütme Komitesi Başkan Yardımcılığı ve Filistin Devleti Başkan Yardımcılığı makamı ihdas edildi. Bu karar, bölgesel zorluklar ve Filistin liderlik hiyerarşisinin tepesindeki değişiklikler ışığında Filistin liderlik hiyerarşisini yeniden düzenleme bağlamında geldi.

26 Nisan'da, Yürütme Komitesi üyesi Ahmed Mecdilani, komitenin resmen Hüseyin Şeyh'i yeni pozisyona atamayı onayladığını açıkladı. Böylece Şeyh, Filistin Devlet Başkanı'nın ilk yardımcısı ve protokol açısından Filistin siyasi kurumunda "ikinci kişi" oldu.

Bu atama Şeyh'e geniş yürütme yetkileri vermekte ve aynı zamanda Başkan Abbas sonrası dönemde Filistin liderliğinin yeniden yapılandırılması için zımni bir hazırlık olarak görülmektedir.