Devrimden 13 Yıl Sonra Suriye’nin Durumu

2011’de patlak veren devrimden 13 yıl sonra Suriye, siyasi, coğrafi ve demografik olarak birbirinden farklı parçalara ayrılmış durumda.  

Yüz binlerce kayıp ve milyonlarca mülteci veren Suriye, bölgesel ve uluslararası bir rekabet sahasına dönüştü. 

Halkın, ekonomik ve güvenlik problemleri dahil zor hayat koşullarıyla mücadele etmesi bakımından ise, Suriye’nin her bölgesi birbirine benzerlik gösteriyor. 

Rejimin kontrolündeki bölgeler 

Devrimin ilk yıllarında ülkenin büyük bölümü, silahlı muhalif gruplar ile Kürt örgütlerin hakimiyetine geçti. Ancak Rusya’dan siyasi, -İran aracılığıyla- Lübnan Hizbullah’ından ise askeri destek alan rejim, kaybettiği toprakların çoğunu ele geçirerek ülkenin üçte ikisini kontrol altına aldı.  

Şu an başkent Şam ve çevresindeki kırsal bölgeler ile Dera, Süveyda, Kuneytire, Humus, Hama, Tarsus ve Lazkiye’nin büyük bir bölümü rejim kontrolü altında. 

BM raporlarına göre 2021 yılından bu yana Suriyelilerin %90’ı açlık sınırının altında. Yine BM’ye bağlı Dünya Gıda Programı’nın verilerine göre,12,1 milyon Suriyeli gıda güvenliğinden yoksun halde yaşıyor.  

Rejimin zorunlu askerlik uygulamasından kaçan binlerce genç ise çareyi, ülkelerini terk etmekte buluyor.  

Devrim 13. yılına girerken, Süveyda şehrinin 7 aydır rejimin düşmesini talep eden protestolar düzenlemesi önemli bir gelişme olarak kaydediliyor. 

Kuzey Suriye, Cevlani’nin de düşmesini istiyor 

Türkiye, silahlı muhalif gruplarla beraber 2016’da PKK’ya yönelik başlattığı askeri faaliyetler akabindeHalep kırsalındaki Cerablus ile Afrin’i de kapsayan sınır şeridini kontrol etmeye başladı.  

Heyetü Tahriru’ş Şam ise Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib şehrinin yaklaşık yarısı ile Halep, Hama ve Lazkiye şehirlerinin bir kısmını kontrol ediyor. 

Devrim, yeni yıl dönümünü idrak ederken Suriye kuzeyindeki kamplarda yaşayan halkın %88,7’si gıda güvensizliği, %95,1’i ise ekmeğe erişme sıkıntısı yaşıyor. 

Çadır kentlerde insani yardıma ihtiyaç duyan sivillerin sayısı geçen yıla oranla %11 artarak 4,4 milyona ulaşırken, 2024 sonunda bu oranın %17,3’e ulaşması bekleniyor.  

Suriye’nin kuzey bölgelerinde yaşayan halk, özgürlük ve rejimin düşmesi talebiyle başladıkları devrimin 13. yıl dönümünü kutluyor. Aynı zamandaHTŞ muhalifi gösteriler düzenleyerek,Cevlani’nin yönetimden el çekmesini istiyor ve “Tüm Suriyeliler İçin Devrim” sloganını yükseltiyor. 

PYD Suriye Kürtlerini mağdur ediyor 

Suriye’nin kuzey ve doğusunda yaşayan Kürtlerin özerk yönetim ilan etmesinden 3 sene sonra kurulan Suriye Demokratik Güçleri (PYD), rejim kuvvetlerinin hiçbir mukavemet göstermeden çekilmesiyle bölgeye hakim olmuştu. 

IŞİD’e karşı savaşmak üzere ABD’den destek alarak hakimiyet alanını genişleten PYD’nin bugün kontrol sağladığı topraklar Suriye’nin dörtte birine tekabül ediyor. 

PYD’nin kontrol sağladığı bölgede yaşayan Kürt halkı, örgütün takip ettiği siyaset nedeniyle temel hayat unsurlarından yoksun yaşıyor. 

PKK bağlantılı PYD’nin, Türkiye karşıtı örgütsel faaliyetleri nedeniyle varlık krizi ve güvenlik endişesi yaşayan kuzey halkı ise mülklerini satmaya zorlanıyor.