Arap kültürünün renkli odası: Meclis

Misafir geleceği zaman bizim evlerimizde oluşan o tatlı telaş ve evi toparlayıp hazırlık yapma halleri, belki de Arap dünyasında çok rastladığımız bir manzara değil. Ancak, Arap kültüründe evin hemen yanı başında bunun için tasarlanmış, her zaman misafire hazır ve nazır bir oda bulunur. Geniş ve rahat olarak tasarlanan bu odalar, Arap kültürünün vazgeçilmez bir parçası olan “meclis”lerdir.  
 
Meclis, kelime anlamı olarak “cülus” kökünden gelen oturulan yer anlamına geliyor. Meclis, özellikle Körfez ülkelerinde kültürel hayatın öne çıkan noktalarından birisi. Evin yanında bulunan meclis, insanların bir araya gelerek sosyal, siyasi ve acil meseleleri hasbihal ettikleri bir alan.  

Genelde eve gelen misafirlerden erkek olanlar mecliste toplanırken, kadınlar evin içinde oturmayı tercih ediyor. Meclise gelen misafirlere izzet ve ikramda kusur edilmiyor. Genellikle meclise gelen misafirlere hurma ve “dallah” adı verilen eşsiz bir şekle sahip cezve ile hazırlanan Arap kahvesi ikram ediliyor. Arap kahvesi, çoğunlukla kulpsuz minik fincanlarda servis ediliyor.  

Renkli süslemeler ve yenilikler  

Evde dekorasyonuna en çok ihtimam gösterilen mekân olan geleneksel meclislerin pencereleri sokağa açılıyordu. Ancak zamanla bu özelliği değişkenlik gösterdi.  
 
Mecliste pencere yoksa dahi, pencereye benzeyen alçı paneller yapılarak rengarenk süslenir. Öte yandan pencere kafesleri veya simetrik geometrik tasarımlarla eşsiz bir görünüm elde edilir. Sohbetin koyu olduğu bu mekânda, diğer açıdan konukların gözüne de hitap etmelidir. 

Meclisler yalnızca toplumsal meselelerin tartışıldığı yer olarak kullanılmaz. Aynı zamanda taziye kabulü, düğün törenlerinde misafirlerin ağırlanması gibi olanaklar sağlar. Genelde yere renkli geniş halılar serilir, divan üzerine oturulur. Sırt kısmında ise minderler vardır.   
 
Meclis alanı tüm insanlara açıktır ve aile üyeleri, kabileler ve aynı mahallenin sakinleri ile diğer uzak mahallelerden herkes meclise iştirak edebilir.  

Meclis: Arap bilgeliğinin ve sözlü mirasının kaynağı  

Arap toplumunun yaş almış bilge kişileri, özellikle de doğa, soyağacı ve kabile tarihi hakkında geniş bilgiye sahip olanlar, meclisin onur konuğu gibi görülürler. Burada yapılan sohbetlerde kendilerine sorular yöneltilir. Adeta bilirkişi edasıyla mecliste oturan insanlara bilmedikleri ilginç havadisten bahsederler.  

Hakimler ve dini anlamda bilgi sahibi olan kimseler ise, anlaşmazlıkları karara bağlamaları ve siyasi, sosyal ve dini hak ve sorumlulukları netleştirmeleri nedeniyle mecliste özel bir öneme sahiptir. Kadınların da kendilerine ait meclisleri vardır. Ancak toplum içinde bazı ileri gelen kadınlar doğası gereği özellikle akademik veya edebi olan diğer meclislere iştirak edebilirler.   
 
Meclis ayrıca halk hikâyeleri, türküler gibi sözlü mirasın aktarımında da önemli bir rolü vardır. Gençler, Meclis'teki yaşlıları gözlemleyerek kültürlerine ait görgü ve ahlak kurallarını, diyalog ve dinleme becerilerini ve başkalarının görüşlerine saygı duymayı burada öğrenirler.