08 Aralık 2024
Suriye’de halkın özgürlük ve demokrasi talepleriyle 2011 yılında başlayan mücadele, 8 Aralık 2024’te tarihi bir zaferle sonuçlandı. 61 yıllık Baas rejimi ve Esed ailesinin yaklaşık yarım asırdır süren iktidarı sona erdi. Muhalif grupların başkent Şam’ı ele geçirmesiyle rejim çöküş yaşarken, halk rejimin sembollerini yıkarak sokaklara döküldü. Ülke genelinde zafer kutlamaları yapılırken, uluslararası kamuoyu Suriye’nin geleceği için yeni bir dönemin başladığını vurguluyor.
Suriye'nin kaderini değiştiren bu süreç, halkın kararlılığı ve rejim karşıtı güçlerin stratejik hamleleriyle şekillendi. İşte bu tarihi dönüm noktasına giden yolda yaşanan kritik gelişmeler:
27 Kasım 2024: Çatışmalar Halep Kırsalında Başladı
Suriye’de Beşşar Esed rejimi ile Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki rejim karşıtı silahlı gruplar arasında Halep ilinin batı kırsalında çatışmalar patlak verdi. Sabah saatlerinde başlayan çatışmalarda HTŞ güçleri, El Ragib Tepesi, Kuptan Dağı, Debbabat Tepesi ve Ancara beldesi gibi stratejik öneme sahip noktaların da dahil olduğu 32 yerleşim yerini kontrol altına aldı.
HTŞ, Halep kent merkezine sadece 5 kilometre uzaklığa kadar ilerleyerek 245 kilometrekarelik bir alanın kontrolünü sağladı. Çatışmalar sırasında rejim güçlerinden onlarca asker esir alındı ve çok sayıda ağır silah ele geçirildi. Bölgede yaşayan yaklaşık 10 bin sivil, çatışmaların şiddeti nedeniyle evlerini terk ederek İdlib kırsalına sığındı.
28 Kasım 2024: Halep’te Yoğunlaşan Çatışmalar ve Yeni Cepheler
Halep kırsalındaki çatışmalar hızla devam ederken rejim karşıtı gruplar, 2 köyü daha kontrol altına aldı ve Halep kent merkezine yönelik baskıyı artırdı. Aynı gün İdlib ilinin doğusundaki Serakib bölgesinde yeni bir cephe açıldı. HTŞ güçleri, Trimbe, Dadih, Keferbattih ve Cubas gibi köyleri ele geçirerek İdlib’de stratejik bir üstünlük sağladı.
Bu ilerlemelere karşılık rejim güçleri, sivilleri hedef alan topçu saldırıları düzenledi. Ayrıca, Rus savaş uçakları Daret İzze ve Etarib bölgelerine hava saldırıları düzenledi. Bu saldırılarda 12 sivil hayatını kaybederken, 30’dan fazla kişi yaralandı. Rejimin artan baskısı, bölgedeki insani durumu daha da kötüleştirdi.
29 Kasım 2024: Halep Kent Merkezine Giriş
Rejim karşıtı gruplar, Halep kent merkezinin dış mahallelerinden Hamdaniyye, Yeni Halep ve Zehra bölgelerine girerek rejim güçlerinin savunma hatlarını kırdı. Çatışmaların yoğunlaşmasıyla HTŞ güçleri, kentin merkezi sayılan Sadallah El-Cabiri Meydanı’na ulaştı ve buradaki kontrolü sağladı. Bu ilerleme, Halep’in büyük bir kısmının rejim karşıtı güçlerin eline geçmesiyle sonuçlandı.
Aynı gün rejim karşıtı gruplar, İdlib ilinin stratejik öneme sahip Serakib ilçesini de kontrol altına aldı. Bu bölgeler, Şam ve Halep arasında kritik öneme sahip M4 ve M5 kara yollarını barındırıyordu. Rejim güçlerinin bu alanları kaybetmesi, lojistik bağlantılarını ciddi şekilde zayıflattı.
30 Kasım 2024: Halep ve İdlib'de Kritik İlerleyiş
Suriye'de rejim karşıtı silahlı gruplar, üç gündür devam eden çatışmalarda Halep ve İdlib illerinde toplam 108 yerleşim yeri ve noktayı ele geçirerek yaklaşık 850 kilometrekarelik bir alanın kontrolünü sağladı. Halep'in dış mahallelerinden merkeze doğru ilerleyen gruplar, stratejik öneme sahip Bilimsel Araştırma Merkezi’ni ele geçirdi. Bu merkezde rejim tarafından varil bombaları ve topçu bataryaları gibi askeri mühimmatların üretildiği biliniyor.
Halep kent merkezine öğle saatlerinde giren gruplar, Sadallah El-Cabiri Meydanı’na kadar ulaştı ve çevre mahallelerde kontrolü genişletti. Rejimin savunma hatlarının kırılmasıyla, önemli mahalleler silahlı grupların eline geçti.
Çatışmaların şiddetlenmesiyle rejime yakın çok sayıda kişi Halep'ten Şam'a kaçmaya başladı. Öte yandan, Rus savaş uçaklarının Halep'in kuzeyindeki Mare ilçesine düzenlediği saldırılarda Suriye Milli Ordusuna mensup 8 kişi hayatını kaybetti. Bölgedeki sivil halk, çatışmaların yoğunluğu nedeniyle İdlib kırsalına doğru göç etmeye devam ediyor.
Rejim karşıtı gruplar, bu süreçte çok sayıda rejim askerini esir alırken ağır silahlar ve mühimmat depolarını da ele geçirdi. Halep ve İdlib cephelerinde stratejik noktaların kontrol altına alınması, rejimin savunma hattında büyük bir zayıflamaya yol açtı.
1 Aralık 2024: Rus Hava Saldırıları ve Özgürlük Şafağı Operasyonu
Suriye’de 1 Aralık 2024, hem rejim ve Rusya’nın yoğun hava saldırıları hem de Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) başlattığı "Özgürlük Şafağı Operasyonu" ile önemli gelişmelere sahne oldu.
Rusya ve Esed rejimine ait savaş uçakları, İdlib kent merkezine 9 ayrı hava saldırısı düzenledi. Bir pazar yeri ve yerleşim alanlarını hedef alan bu saldırılarda 4 sivil hayatını kaybetti, 20 sivil yaralandı. Aynı gün, SMO, PKK/YPG’nin Tel Rıfat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında bir terör koridoru oluşturma planına karşı operasyon başlattı.
SMO, Kuveyris Askeri Havaalanı’nı ele geçirerek PKK/YPG’nin Tel Rıfat-Münbiç lojistik hattını kesti ve Tel Rıfat çevresinde 3 köyü kontrol altına aldı. Ayrıca stratejik Minnığ Havalimanı’nın alınması, örgütün bölgedeki hareket kabiliyetini ciddi şekilde sınırlandırdı. Operasyon sırasında Tel Rıfat ilçe merkezine giren SMO birlikleri, bölgedeki kontrolünü genişletti.
4 Aralık 2024: Hama’da Kritik İlerleme ve Doğu Guta’da Zorla Askere Alma Operasyonları
Rejim karşıtı gruplar, Hama’da geniş çaplı bir ilerleme kaydederek 20 köyü ve stratejik askeri noktaları kontrol altına aldı. Pasif, Elcid ve Hamra gibi köylerin yanı sıra Zırhlı Birlikler Okulu, Hattap Cephaneliği ve 25. Tugay gibi rejim güçlerinin kritik üsleri ele geçirildi. Çatışmalarda 100’den fazla rejim askeri öldü ve gruplar Hama kent merkezine sadece 3 kilometre mesafeye ulaştı. Bu ilerleme, rejim üzerindeki baskıyı artırırken bölgedeki çatışmalar şiddetlenmeye devam etti.
Şam’ın Doğu Guta bölgesinde ise Esed rejimi, 15-47 yaş arası eli silah tutan kişileri zorla askere almak için geniş çaplı gözaltı operasyonları başlattı. Rejim güçleri, kontrol noktalarında araçları durdurarak erkekleri gözaltına alıyor, bu durum bölge halkında büyük bir korkuya neden oluyor. Gençler saklanarak rejimin zorunlu askerliğine karşı direnmeye çalıştı.
Aynı gün, Suriye Milli Ordusu (SMO), Tel Rıfat’ta PKK/YPG’den kurtardığı bölgelerde terör örgütünün 10 kilometrelik tünel şebekesini ortaya çıkardı. Arama tarama çalışmalarında tünellerin içerisinde mühimmat saklama alanları, elektrik hatları ve örgütün saklandığı odalar bulundu. Tünellerin, sivillerin evlerinden ve kamu binalarından geçtiği tespit edildi.
İran destekli gruplar ise rejime destek amacıyla Irak üzerinden Suriye’ye yeni savaşçı ve askeri teçhizat sevkiyatını artırdı. Gün boyu süren sevkiyatlarda yaklaşık 400 savaşçı ve çok namlulu roketatarlar Suriye’ye gönderildi. Bu gelişmeler, hem rejim karşıtı grupların ilerleyişini hem de rejim güçlerinin kontrol sağlama çabalarını hızlandırdı.
5 Aralık 2024: Hama Muhaliflerin Kontrolüne Geçti
Rejim karşıtı silahlı gruplar, Hama kent merkezinin doğusundaki Mezarib, Sanayi ve Arbain mahallelerini ele geçirerek kent merkezine hakim oldu. Şiddetli çatışmalar sırasında rejim güçleri şehirden çekilirken, 66. Hava Savunma Tugayı'na ait mühimmat depoları muhaliflerin eline geçti. Rejim destekli Rus savaş uçaklarının saldırılarına rağmen ilerleyen muhalifler, Hama Merkez Hapishanesi'ndeki 3 bin siyasi mahkumu serbest bıraktı.
Adı katliamlarla anılan rejim komutanı Tuğgeneral Suheyl Hassan, muhaliflerin düzenlediği saldırıda yaralandı. Hama'nın muhaliflerce ele geçirilmesi, rejimin Şam’a uzanan kritik bağlantısını keserken, stratejik önemi muhaliflere avantaj sağladı. Halk arasında büyük bir coşku yaşanırken, bölgede yaşayanlar evlerine dönmeye başladı.
6-7 Aralık 2024: Suveyda ve Dera’nın Düşüşü
Suriye’nin güneyindeki Dera ilinde operasyon başlatan rejim karşıtı gruplar, il merkezini kontrol altına aldı. Aynı gün, nüfusunun büyük kısmını Dürzilerin oluşturduğu Suveyda ilinin tamamı rejim güçlerinden alındı. Bu ilerlemeler, rejimin güney Suriye’deki direncini tamamen kırdı.
Kuneytra il merkezinin de düşmesiyle rejim karşıtı gruplar, Şam’a doğru ilerleyişlerini hızlandırdı. Şam’ın güney banliyölerine ulaşan gruplar, rejimin başkent üzerindeki kontrolünü ciddi şekilde tehdit etti.
8 Aralık 2024: Humus ve Şam’da Çöküş
Rejim karşıtı gruplar, Şam’a açılan kapı olarak bilinen Humus kent merkezine girerek kontrolü sağladı. Aynı gün, başkent Şam’da rejim güçlerinin kamu binalarını terk etmeye başlamasıyla rejim karşıtı gruplar ve halk ayaklanmaları kentin birçok noktasında kontrolü ele geçirdi.
Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Şam Uluslararası Havalimanı boşaltıldı. Rejimin sembollerinden biri olan Sednaya Hapishanesi basıldı ve siyasi tutuklular serbest bırakıldı. Halk, Beşşar Esed’in sarayını basarken rejimin sembolik heykelleri yıkıldı.
Suriye’de Baas Rejiminin Çöküşü ve Kutlamalar
Suriye’de 61 yıldır hüküm süren Baas rejimi, rejim karşıtı silahlı grupların başkent Şam’ı tamamen ele geçirmesiyle son buldu. Rejim güçleri Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanı gibi kritik noktaları terk etti. Halk, Beşşar Esed’in babası Hafız Esed’in heykellerini yıkarken, Beşşar Esed’in nerede olduğu belirsizliğini koruyor. Bazı uluslararası kaynaklar Esed’in Rusya veya başka bir Ortadoğu ülkesine kaçmış olabileceğini ileri sürdü.
Rejimle özdeşleşen Sednaya Hapishanesi halk tarafından basılarak tutsaklar serbest bırakıldı. Şam’daki Esed sarayına giren halk, rejim sembollerini yıkarak özgürlük talebini dile getirdi. Ülkenin birçok bölgesinde kutlamalar yapıldı. Halep, Hama, Humus ve Dera’da zafer kutlamaları düzenlenirken Suriyeliler rejimin sembollerini yıktı.
Suriye’nin Stratejik Dönüşümü: Rejim karşıtı silahlı gruplar, son iki hafta içerisinde Halep ve İdlib gibi önemli bölgeleri kontrol altına aldıktan sonra Hama, Humus ve nihayet Şam’a ulaşarak rejimin tüm stratejik noktalarını ele geçirdi. 7 Aralık’ta Humus’un kontrolünü sağlayan muhalifler, ertesi gün başkentin güney banliyölerinden Şam’ın merkezine ilerledi. Rejim güçleri, hızla mevzilerinden çekilerek bölgeyi terk etti.
Baas rejiminin çöküşüyle Suriye’nin güneyindeki Dera ve Suveyda gibi bölgelerde de muhalif gruplar kontrolü tamamen sağladı. Esed rejiminin ülkedeki gücü, bazı kuzeydoğu bölgeleri dışında tamamen sona erdi.
Uluslararası Kutlamalar: Lübnan, Türkiye ve Irak’taki Suriyeliler, ülkelerindeki 61 yıllık Baas rejiminin sona ermesini kutladı. İstanbul’da Suriyeliler sabah namazının ardından Fatih Camisi’nde bir araya gelerek sevinç gösterilerinde bulundu. Şişli’deki Suriye Konsolosluğu’nda Esed rejimine ait bayrak indirildi. Lübnan’ın Trablusşam ve Akkar kentlerinde halk, meydanlarda kutlamalar düzenledi.
Suriye Muhalefeti’nden Açıklama: Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), 8 Aralık’ı “Milli Bayram” ilan etti. Koalisyon, yaptığı açıklamada Suriye halkını tebrik ederek “Bugün, şehitlerin, mazlumların ve özgürlük mücadelesi verenlerin zafer günü” ifadelerini kullandı. SMDK, yeni bir Suriye inşası için uluslararası toplumla iş birliğine hazır olduğunu belirtti.
Yeni Bir Dönemin Başlangıcı: Rejimin devrilmesiyle birlikte Suriye’de yeni bir siyasi sürecin başlaması bekleniyor. Muhalifler, tüm ülkede özgürlük ve demokrasi temelli bir düzen kurma yönünde adımlar atarken, uluslararası toplumun desteği için çağrıda bulundu. Halk ise 2011’de başlayan özgürlük mücadelesinin sonunda hedefine ulaştığı için coşkuyla sokaklarda kutlamalarını sürdürüyor.
