Zohran Mamdani, 5 Kasım 2025’te New York City’nin belediye başkanı seçilerek, şehrin tarihinde bir dönüm noktası yarattı. 34 yaşındaki demokrat sosyalist, Queens’ten eyalet meclisi üyesi olarak başladığı kariyerini, haciz önleme danışmanlığı ve eski Rap müzik yapan sanatçısı kimliğiyle birleştirerek, şehrin ilk Müslüman, ilk Afrika doğumlu ve ilk Asyalı belediye başkanı unvanlarını kazandı.  Bu zafer, sadece yerel bir başarı değil, aynı zamanda küresel göç, ırk ve kimlik dinamiklerinin ABD siyasetindeki yansımasını simgelemektedir.  

Mamdani’nin hikayesi, babası Mahmud Mamdani’nin apartheid sonrası Güney Afrika’daki akademik direnişiyle iç içe geçmiş bir aile mirasını yansıtmaktadır. Bu makalemizde, Mamdani’nin Müslüman-Afrikalı kökenlerini, babasına yönelik Cape Town Üniversitesi’ndeki haksız muameleyi ve Suriye kökenli eşi Rama Duwaji’nin etkisini, onun liderlik biçimini anlamak gayesiyle ele almaya çalışacağız. 

Zohran Mamdani’nin biyografisi ve Müslüman-Afrikalı mirası 

Zohran Kwame Mamdani, 1989 yılında Uganda’nın başkenti Kampala’da doğdu. Hint kökenli Müslüman bir ailenin çocuğu olarak, babasının akademik kariyeri nedeniyle erken yaşta göç deneyimi yaşadı. Yedi yaşındayken ailesiyle New York’a taşınan Mamdani, Queens’te büyüdü ve Columbia Üniversitesi’nde eğitim aldı.  Bu erken göç, onun “Afrika doğumlu Amerikalı” kimliğini şekillendirdi. Uganda’daki kökleri, post-kolonyal Afrika’nın karmaşıklığını temsil ederken, New York’taki hayatı ise çok kültürlülüğün politik bir araç haline gelmesini sağladı. 

New York Belediye Başkanı Zohran Mamdani

Mamdani’nin Müslüman-Afrikalı kökleri, ailesinin Uganda’daki Hint diasporası kökenlerine dayanıyor. Babası Mahmud Mamdani, Uganda’da doğup büyümüş bir akademisyen olarak, Müslüman kimliğini Afrika milliyetçiliğiyle harmanlamıştır. Zohran, bu mirası siyasi platformunda vurgulamış, 2025 belediye başkanı seçimlerinde, Uganda kökenlerini küresel dayanışma temasıyla birleştirmekten çekinmemiştir.  Bu kimlik, özellikle 11 Eylül sonrası İslamofobi ortamında, New York’taki Müslüman topluluğunun siyasi gücünü pekiştirmiş oldu.  Mamdani’nin Afrika kökeni, onu “siyah” kategorisinde tanımlama tartışmalarını da tetiklerken Columbia Üniversitesi başvurusundaki “Afrika-Amerikalı” tanımı, ülkedeki ırk kategorilerinin akışkanlığını ortaya koymuştur.  Bu miras, onun iklim adaleti ve konut hakları gibi politikalarını Afrika’nın sömürge sonrası mücadeleleriyle bağdaştırmasını sağladı. 

Baba Mahmud Mamdani’nin etkisi 

Zohran Mamdani’nin siyasi vizyonu, büyük ölçüde babası Mahmud Mamdani’nin entelektüel mirasından beslenmektedir. Zira Mahmud Mamdani, Uganda doğumlu bir siyaset bilimci ve antropolog olarak, post-kolonyal Afrika çalışmalarıyla tanınıyor. Eserleri, Citizen and Subject (1996)  When Victims Become Killers (2001) gibi sahasında çığır açan kitaplarla, sömürgeciliğin devlet yapılarını nasıl şekillendirdiğini analiz eder. Zohran, babasının “kökenlerin politikası” kavramını içselleştirmiştir. Bu husus aslında onun sosyalist (Democratic Socialists of America) üyeliği ve ilerici politikalarında belirgindir.  

Mahmud Mamdani’nin Cape Town Üniversitesi (UCT) deneyimi, apartheid zihniyetinin kalıntılarını somutlaştıran bir örnekti. 1996’da UCT’ye dönen Mamdani, Afrika Çalışmaları kürsüsü için aday gösterilmiş, ancak 1998’de patlak veren “ırk yüklü kriz” (race-charged row) onun atanmasını engellemişti. Beyaz akademisyenler tarafından “yetersiz” olarak nitelendirilen Mamdani, aslında apartheid sonrası dönemde bile devam eden ırkçı önyargıların kurbanı olmuştu.  Bu olay, 1968’deki ünlü “Mafeje Krizi”nin (UCT’nin siyah akademisyen Archie Mafeje’yi apartheid hükümeti baskısıyla atayamaması) bir yankısıdır. Hükümetin üniversite özerkliğini kısıtlayan yasalar, post-apartheid dönemde bile menfi bir etki bırakmıştı.  Mamdani, bu haksız muameleyi “zehirli bir giriş” olarak tanımlamış ve fakülte kurulunda protesto etmişti.  Sonuçta ataması iptal edilmiş ve bu mesele Güney Afrika üniversitelerindeki dönüşüm tartışmalarını alevlendirmişti. Bendeniz 2015 yılında Mahmud Mamdani’nin Cape Town Üniversitesi’ni ziyaretinde ona başına gelenlerle ilgili bir soru sorduğumda kendisini çirkin bir oyunun içerisinde bulduğunu söylemişti.  O yıllarda bir süre ilkokulu Cape Town’da okuyan Zohran, babasının bu direnişini miras alarak ve New York’ta sistemik ırkçılığa karşı mücadele ederek seçim sloganında “eğitimde adalet” teması işlemişti. Esasında onun bu duruşu biraz da babası Profesör Mamdani’nin akademik mağduriyetini yansıtmaktadır. 

Suriye kökenli eşi Rama Duwaji 

Zohran Mamdani’nin kişisel hayatı, 2025 başında evlendiği eşi Rama Duwaji ile zenginleşmişti. Suriye doğumlu Amerikalı sanatçı Duwaji, 28 yaşında bir animatör ve seramik sanatçısıdır.  Ailesi Dubai’de yaşayan Duwaji, The New Yorker ve The Atlantic gibi yayınlarda eserleri yayımlanmış bir sanatçı olup çalışmaları göç, kimlik ve feminizm temalarını işler.  Mamdani’nin seçim mücadelesinde arka planda kalan Duwaji, New York’un potansiyel first lady’si olarak tanımlanmış ve onun sessiz gücü olarak nitelendirilmişti.  

Rama Duwaji ve Zohran Mamdani

Duwaji’nin Suriye kökeni, Mamdani’nin küresel vizyonuna kültürel bir köprü ekliyor. Suriye İç Savaşı’nın etkilerini bilen Duwaji, Mamdani’nin mülteci hakları gibi Orta Doğu politikalarına empati katmıştır.  Birliktelikleri, 2024’te Dubai’de nişanlanmalarıyla başlamış ve bu Mamdani’nin Afrika-Asya-Orta Doğu kökenlerini birleştiren sembolik bir jest olarak haber olmuştur.  Duwaji, Mamdani’nin insan odaklı sanatını “benim için önemli olan şeyler için çalışanlar” diye tanımlaması, onun mücadelesindeki üretken enerjisini yansıtıyor.  Gelecekte, Duwaji’nin rolünün, New York’un sanat ve göç entegrasyonu gibi kültürel politikalarında belirleyici olacağı öngörülüyor. 

Sonuç  

Zohran Mamdani’nin belediye başkanlığı, aile mirasının siyasi zaferi olarak okunabilir. Babası Mahmud Mamdani’nin apartheid kalıntılarına karşı direnişi, Mamdani’nin sistematik adaletsizliğe odaklanan vizyonunu şekillendirmiştir. Müslüman-Afrikalı kökenleri küresel dayanışmayı temsil ederken, eşi Rama Duwaji’nin Suriye mirası bu vizyonu daha kapsayıcı kılmaktadır. Bu unsurlar, post-kolonyal kimliklerin ABD siyasetindeki yükselişini aydınlatırken “Mamdani, New York’u küresel bir mozaik olarak dönüştürme potansiyeline sahiptir demek” mübalağa olmaz. Mamdani’nin Uganda doğumlu Müslüman-Afrikalı geçmişi, babası Mahmud Mamdani’nin akademik mücadeleleri ve Suriye asıllı eşi Rama Duwaji’nin hayatındaki rolü, onun ilerici politik vizyonunu şekillendiren unsurlar olarak analiz edilmektedir. Amerika siyasetinin farklı bir geçmişten gelen bu tür “çok kültürlü” başkanlara ihtiyacı olduğu bir hakikattir. Fakat Zohran’ı başkanlığa taşıyan başladığı bu prensiplere ne kadar sadık kalacağını elbette zaman gösterecektir. Bu yazımızda post-kolonyal mirasın günümüz ABD siyasetindeki yansımalarını tartışarak, Zohran Mamdani’nin küresel kökenli bir lider olarak temsil ettiği dönüşümü ortaya koymaya çalıştık.

Kaynakça

  • ABC News. (2025). “What to know about Zohran Mamdani’s wife Rama Duwaji.” 
  • BBC News. (2025). “‘One of us’: Ugandan pride in New York mayor with roots in their country.” 
  • Mail & Guardian. (1998). “Race-charged row at UCT.” 
  • NPR. (2025). “A mayor with global roots: Zohran Mamdani’s rise resonates far beyond New York.” 
  • PBS NewsHour. (2025). “How Zohran Mamdani rose from Queens lawmaker to mayor of New York.” 
  • UCT News. (2018). “Mamdani rejoins UCT.”