İlan Pappé: Siyonizm'den Muhalefete Bir Tarihçinin Yolculuğu

Siyonizm karşıtı olan ve en önemli Yahudi tarihçilerden biri olarak bilinen İlan Benyamin Pappé, 1954 yılında Filistin Hayfa kentinde, Nazi Almanyası’ndan kaçan Alman Yahudisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Siyonist bir çevrede yetişen Pappé, gençliğinde İsrail ordusunda görev yaptı. 1973 Yom Kippur Savaşı sırasında işgal altındaki Süriyenin Golan Tepeleri'nde savaştı.  

Ancak, ilerleyen yıllarda düşünsel bir dönüşüm yaşayarak "Yeni Tarihçiler" hareketinin önde gelen isimlerinden biri haline geldi. İsrail-Filistin çatışmasını ele alış biçimiyle büyük yankı uyandırdı. 

Akademik kariyeri 

Pappé, 1978’de Kudüs İbrani Üniversitesi’nden mezun oldu. 1984’te Oxford Üniversitesi’nde tarih alanında doktorasını tamamladı. Akademik hayatına Hayfa Üniversitesi’nde (1984-2006) Orta Doğu tarihi ve siyaset bilimi dersleri vererek başladı. Ayrıca, 1992-2000 yılları arasında Giv'at Haviva Barış Enstitüsü’nü yönetti.  

2000-2006 yılları arasında Emil Tuma Filistin Çalışmaları Enstitüsü’nün başkanlığını yaptı. 

Siyasi tutumu  

İlan Pappé, İsrail solunun bir parçası olarak Demokratik Barış ve Eşitlik Cephesi’ne katıldı. 1999’da İsrail parlamentosu Knesset’e aday oldu. Ancak, özellikle Filistin’de Etnik Temizlik ve 1948 Filistin Savaşı kitaplarıyla büyük tartışmalara yol açtı. 

2005 yılında İsrail’in akademik ve kültürel boykot edilmesi çağrısında bulunarak, Filistinli mültecilerin dönüş hakkını savunan bir konferans düzenledi. 

Bu görüşleri, İsrail'de akademik çevrelerde ve siyasi arenada büyük tepki topladı. Hayfa Üniversitesi, kendisinden istifa etmesini istedi. Artan baskılar nedeniyle 2007 yılında İsrail’i terk etmek zorunda kaldı. Bugün İngiltere’de Exeter Üniversitesi'nde tarih profesörü olarak görev yapıyor ve Avrupa Filistin Çalışmaları Merkezi’ni yönetiyor. 

Siyonizme karşı eleştirileri 

Pappé, İsrail'in Filistinlilere yönelik politikalarını eleştiren tarihçiler arasında en radikallerinden biri olarak kabul edilir.  

Ona göre, İsrail’in kurucu ideolojisi olan Siyonizm, yalnızca Filistinlilere değil, Yahudilere de zarar vermiştir. İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını tarihsel bağlamda değerlendirerek, 1948’den beri süregelen sistematik şiddetin bir parçası olduğunu vurgular. 

Pappé, İsrail'in 1948’de 800 binden fazla Filistinliyi zorla yerinden ettiğini ve yüzlerce köyü yıktığını belirterek, bu sürecin rastgele bir savaş sonucu değil, bilinçli bir etnik temizlik politikası olduğunu savunur.  

Ayrıca, mevcut İsrail politikalarının iki devletli çözümü artık imkânsız hale getirdiğini ve adil bir çözümün ancak Ürdün Nehri’nden Akdeniz’e kadar uzanan, Siyonizm'den arındırılmış, demokratik ve eşitlikçi bir devletin kurulmasıyla mümkün olacağını öne sürer. 

Kişisel mücadelesi 

Pappé’nin düşüncelerindeki değişim, lise yıllarında Filistinli arkadaşlarından "Nekbe" hakkında duyduklarıyla başladı. Ancak asıl kırılma noktası, Oxford Üniversitesi’ndeki doktora çalışmaları sırasında İsrail’in tarihsel belgelerine ulaşmasıyla yaşandı. Arşivlerde gördükleri, onu Siyonizm'i tamamen reddetmeye itti. 

Bu dönüşüm, yalnızca akademik ve siyasi değil, aynı zamanda derin bir kişisel mücadeleyi de beraberinde getirdi. İsrail’deki ailesi ve çevresiyle bağları zayıfladı, akademik dünyada yalnızlaştırıldı ve yıllarca tehditlere maruz kaldı.  

Ancak Pappé, "Gerçeklerin üzerini örten tarih anlayışını reddetmek bir tarihçinin sorumluluğudur" diyerek mücadelesinden vazgeçmedi. 

Son dönemde Pappé, yalnızca İsrail’den değil, Batı’daki otoritelerden de baskı görmeye başladı. 2024 yılında ABD’nin Detroit Havalimanı’nda FBI tarafından durduruldu, telefonuna el konuldu ve siyasi görüşleri hakkında sorgulandı. Pappé, bu olayın, İsrail’in politikalarına yönelik eleştirilerin Batı’da da sansürlenmeye çalışıldığının bir göstergesi olduğunu belirtti. 

İlan Pappé’nin yolculuğu, yalnızca akademik bir dönüşüm değil, aynı zamanda ideolojik ve kişisel bir meydan okuma hikâyesidir. Siyonizm'in savunucusu olarak başladığı hayatına, bugün onun en sert muhaliflerinden biri olarak devam ediyor. Onun çalışmaları, Filistin meselesinin yalnızca siyasi bir anlaşmazlık olmadığını, derin bir tarihi adaletsizliğin sonucu olduğunu ortaya koymaya devam ediyor.