Filistinlilere Yönelik Suikastların Planlayıcısı Ronen Bar Kimdir?

Ronen Bar Perezovski, 24 Aralık 1965'te doğdu ve İsrail'in Rehovot şehrinde büyüdü. Babası Abraham Perezovski, İsrail Teknoloji Enstitüsü Technion'dan mezun bir kimyagerdi.  

Bar, Tel Aviv Üniversitesi'nden felsefe ve siyaset bilimi alanında lisans derecesine sahip olup, ABD'deki Yahudi Wexner Vakfı'nın burs programı kapsamında Harvard Üniversitesi'nden kamu yönetimi alanında yüksek lisans derecesi elde etti.  

Bar, anadili İbranicenin yanı sıra Arapça ve İngilizce dillerinde de yetkindir.  

Askeri kariyerinin başlangıcı  

Kariyerinin başından itibaren Filistin halkıyla doğrudan karşı karşıya gelmeyi seçti. 1984 yılında İsrail ordusunun seçkin birliklerinden biri olan "Sayeret Matkal" birimine katıldı ve Birinci İntifada'dan bu yana suikast, gözaltı ve baskı operasyonlarında görev aldı. Bunların en önemlisi, Nisan 1988'de El Fetih'in askeri sorumlusu Halil el-Vezir'e düzenlenen suikast operasyonuydu.  

Ordudan ayrıldıktan sonra Tel Aviv'de "Bağdat Kafe" adında bir kafe açtı, ancak sivil hayatı kısa sürdü. Kısa süre sonra istihbarat çalışmalarına kademeli olarak geri döndü ve 1993 yılında resmi olarak "Şin Bet" teşkilatına katıldı. Buradan itibaren gözetleme, suikast ve baskıya dayalı İsrail güvenlik sistemi içinde derin bir şekilde yer almaya başladı. 

Filistinlilere yönelik suikast operasyonlarının planlayıcısı  

Bar'ın ismi, Şin Bet içinde Filistinlilere karşı saha operasyonlarının mimarı olarak öne çıktı. Adı, Filistinli şahsiyetlere yönelik çeşitli ihlaller ve suikastlarla ilişkilendirildi. Bunların arasında Hamas lideri Ahmed el-Cabari'nin Kasım 2012'deki suikastı da vardı. Bu operasyon, Gazze Şeridi'ne karşı yaklaşık 10 gün süren büyük bir İsrail askeri saldırısına yol açtı.  

2016 yılında bir yıl boyunca Mossad'da görev yaptı ve bu süre zarfında Gazze, Batı Şeria ve Lübnan'da operasyonlar gerçekleştirdi. Daha sonra Şin Bet'e dönerek buradaki yükselişini sürdürdü. Bar, Şin Bet içinde özel operasyonlar birimi başkanlığı ve yeni elemanların istihdamının denetlenmesi dahil olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. 2018 yılında Şin Bet başkan yardımcısı olarak atandı, bu da konumunu güçlendirerek onu İsrail'in en önde gelen güvenlik liderlerinden biri haline getirdi. Ekim 2021'de ise Şin Bet başkanlığına yükseldi.  

2021 yılında Filistin direnişinin başlattığı Kudüs Kılıcı operasyonundan sonra, Bar, Şin Bet içinde yeni bir birim kurdu ve buna "İsrail Kanadı" adını verdi. Bu birim, "Arap ve Yahudilerin milliyetçi suçları veya terör eylemlerini önlemek anlamında, İsraillilerden kaynaklanan tüm tehditlerin" ele alınmasına odaklandı.  

Güvenlik kurumu içinde gizliliğin korunması amacıyla "R" memuru olarak tanındı. Ta ki Filistinli aktivistler, "Aranıyor" ifadesi taşıyan afişler kapsamında sosyal medya ağlarında adını ve fotoğrafını yayınlayana kadar.  

Gazze... Yükselişinin ve düşüşünün kapısı  

Birinci İntifada'dan bu yana Gazze, Bar için bir düğüm noktasıydı. Başlangıçta orada savaştı, daha sonra güvenlik pozisyonundan oraya hedef aldı ve onu boyun eğdirebileceğine inandı. Ancak tüm bunlar, 7 Ekim 2023 sabahı İsrail'in yaşadığı istihbarat yenilgisini engelleyemedi. O gün Filistin direnişi, tüm güvenlik önlemlerini aşarak "Aksa Tufanı" operasyonu kapsamında tarihi bir saldırı gerçekleştirdi. Bar, Hamas'ın caydırıldığını ve savaş ve silah istemediğini düşünmüştü. Bar başarısızlığını resmen kabul ederek "Sorumluluk bana aittir" dedi.  

Aksa Tufanı operasyonunun ardından Bar, İsrail ordusu ile işbirliği içinde, İsrailli esirlerin ve kayıpların yerini belirleme ve kurtarma çabalarını yoğunlaştırmak amacıyla kurumda özel bir oluşum kurdu. Ayrıca, İsrail hükümetinin Gazze'ye karşı başlattığı büyük askeri saldırı için belirlediği hedeflere göre oluşturulan çeşitli ekipler de kurdu. Bu hedefler arasında hastaneler, üniversiteler ve okullar gibi sivil hedeflerin belirlenmesi de vardı. Bar, birkaç ay önce Batı Şeria'da gerilimin artırılmasını tavsiye etmişti. Ancak bu, onu siyasi veya güvenlik açısından kurtarmaya yetmedi.  

İsrail sağının suçlamaları sonrası görevden alındı 

Başbakan Binyamin Netanyahu ile önceki yakınlığına rağmen, aralarındaki ilişki daha sonra bozuldu. İsrail sağı, Bar'ın aşırı Yahudi yerleşimcilerin bir yandan İsrail ordusuna, diğer yandan Filistinlilere yönelik şiddetini eleştiren açıklamalarına öfkelendi ve bunları güvenlik kurumu içinde bir isyan olarak gördü.  

Bar'a yönelik eleştiriler, özellikle İsrail sağından, "Aksa Tufanı" operasyonundan sonra daha da arttı. Sağ kesim, güvenlik başarısızlığının bir kısmının sorumluluğunu ona yükledi. Bu baskılar, Bar'ın yargı sisteminin parçalanması kanadıplanı konusunda Başbakan Binyamin Netanyahu ile yaşadığı açık anlaşmazlık ortamında geldi. Bar, bu planı İsrail'in güvenliği için doğrudan bir tehdit olarak görmüştü.  

Netanyahu, onu istifaya zorlamakta başarısız olduktan sonra, hükümet 20 Mart 2025'te görevine son verme kararı aldı ve resmi olarak 10 Nisan'da görevinden ayrılacağı belirtildi. Böylece görev süresi içinde görevden alınan ilk Şin Bet başkanı ve 1996'da Karmi Gilon'un istifasından bu yana görev süresini tamamlamadan makamı terk eden ikinci kişi oldu.  

Bar'ın sonu... Bir çatlağın başlangıcı mı?  

Bar'ın ayrılışı basit bir idari değişiklik değil, İsrail güvenlik kurumunun iç krizini yansıtıyor. Gazze'ye karşı saldırının doruk noktasında görevden alınması, siyasi ve askeri liderlikte bir karmaşa durumunu gösteriyor. Bu, "Aksa Tufanı" sonrasının öncesinden farklı olduğu ve İsrail güvenlik sisteminin en tehlikeli aşamalarından birini yaşadığına dair bir başka mesajdır.