Eyal Zamir: Ellerinde Filistinlilerin Kanı Olan Yeni Genelkurmay Başkanı


İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'nin geçtiğimiz haftalarda istifa etmesinin ardından, yerine Savunma Bakanlığı Genel Müdürü Eyal Zamir atandı. Filistinlilere karşı sert ve baskıcı eylemleriyle bilinen Zamir, Gazze’deki başarısızlıkların ardından İsrail'de ciddi bir askeri kriz yaşanırken göreve getirildi.
Ayrıca Zamir, uzun askeri kariyeri boyunca, birinci ve ikinci intifadalar, Gazze ve Lübnan'a yönelik savaşlar gibi Filistinlilere karşı gerçekleştirilen büyük askeri operasyonlarda yer aldı.
Eyal Zamir kimdir?
26 Ocak 1966’da İsrail’in güneyindeki Eilat kentinde dünyaya gelen Zamir, evli ve üç çocuk babası.
En büyük oğlu Ori, Zırhlı Birlikler’de bölük komutanı olarak görev yaparken, küçük oğlu Itay lisede eğitim görüyor.
Kızı Roni ise Golani Tugayı’nın operasyon bölümünde yedek subay olarak orduya hizmet ediyor.
Eğitim hayatı
Herzliya Lisesi’nde eğitim gören Zamir daha sonra Tel Aviv Askeri Komuta Akademisi’ne gitti.
Tel Aviv Üniversitesi’nden Siyaset Bilimi alanında lisans, Hayfa Üniversitesi’nden ise Ulusal Güvenlik ve Siyaset Bilimi alanında yüksek lisans derecesine sahip olan Zamir, ABD’de bulunan Wharton School’da Kıdemli Yöneticilere Yönelik Genel Yönetim Programı’nı (GMP) tamamladı.
Askeri kariyeri
Askeri kariyerine 1984 yılında Zırhlı Birlikler’de başlayan Zamir hızla yükseldi. 7. Zırhlı Tugay ve 143. Tümen de dahil olmak üzere çeşitli zırhlı tugay ve tümenleri komuta etti.
2009’da İsrail Kara Kuvvetleri’nde kritik bir pozisyon olan 36. Tümen’in komutasını devraldı.
2012-2015 yılları arasında ise Başbakan Binyamin Netanyahu’nun askeri sekreteri olarak görev yaptı.
2015-2018 yıllarında, Gazze sınırındaki güvenlik operasyonlarını denetleyen Güney Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürdü.
Nisan 2018’de Gazze sınırında patlak veren Filistin ayaklanmasının bastırılmasına öncülük etti ve Gazze sınırındaki güvenlik duvarının inşasını denetledi.
2021 yılına kadar Genelkurmay Başkanı Yardımcılığı yapan Zamir, 2023’ten bu yana Savunma Bakanlığı Genel Müdürlüğü görevini sürdürdü.
Bu dönemde Gazze ve Batı Şeria’da Filistinlilere yönelik yaygın ihlal ve saldırıları da içeren askeri operasyonların planlanması ve denetlenmesinde kilit rol oynadı.
Filistinlilere yönelik önemli ihlalleri
İsrail işgal ordusundaki görevi boyunca Filistinlilere yönelik baskı ve saldırıların bir parçası olan Zamir, işgal altındaki topraklarda sivilleri hedef alan birçok büyük çaplı askeri operasyona katıldı.
Zamir, İsrail işgaline karşı 1987’de Filistin halkının başlattığı “Taş İntifadası” olarak bilinen Birinci İntifada’da gösterilerin şiddet kullanılarak bastırılmasında rol oynadı.
Filistinliler bu protestolarda sadece taş kullanmasına rağmen, İsrail işgal ordusu buna aşırı güç kullanarak karşılık verdi.
Resmi verilere göre İsrail’in bu saldırıları sonucu 241’i çocuk olmak üzere bin 162 Filistinli hayatını kaybederken, yaklaşık 90 bin kişi de yaralandı.
Zamir, “Aksa İntifadası” olarak adlandırılan İkinci İntifada (2000-2005) sırasında da, 2002 yılında Cenin Mülteci Kampı’nı hedef alan ve onlarca kişinin ölümüne ve kampın büyük bölümünün yıkılmasına yol açan Savunma Kalkanı Operasyonu gibi, Filistinlilere karşı askeri operasyonların yürütülmesinde önemli rol oynadı.
Aksa İntifadası sırasında, bombardıman ve devam eden askeri operasyonlar sonucunda 4 bin 412’den fazla Filistinli hayatını kaybederken, 48 binden fazla kişi de yaralandı.
Ayrıca Zamir, Filistin topraklarındaki faaliyetlerinin yanı sıra 16-18 Eylül 1982 tarihleri arasında Lübnan’da düzenlenen Sabra ve Şatilla kampı katliamına katıldı.
20. yüzyılın en korkunç katliamlarından biri olarak kabul edilen bu saldırılarda, çoğu Filistinli mültecilerden oluşan yaklaşık 3 bin 500 kişi öldürüldü.
İran’ın nüfuzunun zayıflatılması
Zamir, 2022 yılında ABD’deki Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü’nde bir yıl araştırma yürüttü.
Bu sürede, “İran’ın Bölgesel Stratejisine Karşı Koymak: Uzun Vadeli, Kapsamlı Bir Yaklaşım” başlıklı bir kitap yayımlayarak, İran’ın bölgedeki nüfuzunu zayıflatmak için ayrıntılı bir stratejik plan önerdi.
Söz konusu planının, ABD ve Batı’nın çıkarlarını koruyacağını, İsrail ve ABD’nin Arap müttefiklerini güçlendireceğini ve bölgesel istikrarı teşvik edeceğini öne sürdü.
Öte yandan Zamir, Tahran’ı zayıflatmanın, yoğun bir ateş çemberi ile çevrelendiği bir “ABD-İsrail-Arap” ekseni oluşturularak başarılabileceğini vurguladı.
Bu planında, İran’a sert bir şekilde karşılık vermenin, kayıplardan korktuğu için herhangi bir saldırıda bulunmaktan çekinmesine yol açacağını da ekledi.
Son görevleri
Herzi Halevi 2023 yılında Genelkurmay Başkanı olarak atandığında, Zamir dönemin Savunma Bakanı Yoav Galant tarafından Savunma Bakanlığı Genel Müdürlüğü görevine getirildi.
Zamir Kasım 2024’te, Galant’ın görevden alınmasının ardından Savunma Bakanlığı Genel Müdürlüğü görevinden istifa etme niyetini açıkladı.
Ancak yeni Savunma Bakanı Yisrael Katz’ın talimatıyla görev süresinin sonuna kadar devam etmesi istendi.
Diğer yandan, Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları’nın 7 Ekim 2023’te düzenlediği Aksa Tufanı Operasyonu’na karşı ordunun başarısızlığına yönelik ağır eleştirilerin ardından 21 Ocak’ta istifasını sundu.
Bunun ardından Netanyahu’nun ofisi tarafından 1 Şubat’ta yapılan açıklamada, Halevi’nin yerine Zamir’in Genelkurmay Başkanı olarak atandığı duyuruldu.