Sisi’nin İsrail’i Düşman” Olarak Nitelendirmesi Ne Anlama Geliyor?

Eşi benzeri görülmemiş bir konuşma ve diplomatik dilde bir değişim 

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Katar’ın başkenti Doha’da düzenlenen İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nde yaptığı konuşmada İsrail’i açıkça “düşman” olarak nitelendirdi. 

Eski Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat’ın 1977’deki Kudüs ziyareti ve 1979’daki barış anlaşmasından bu yana Kahire’nin resmi söyleminde kullanılmayan bu ifade, 40 yılı aşkın süredir görülmeyen bir diplomatik kırılmaya işaret etti. 

Sisi’nin bu adımı, İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşının yansımaları ışığında, siyasi ve güvenlik açısından önemli sonuçlar doğuran bir tırmanışı yansıtıyor. 

Gözden Kaçmasın

Zohran Mamdani: New York’un Yeni Belediye Başkanı

Haberi Görüntüle

Tel Aviv’in, İsrail ile dolaylı müzakerelerde Hamas heyetlerine ev sahipliği yapan Doha’yı hedef alması, Mısır-İsrail ilişkilerindeki gerginliği derinden etkiledi. 

Aralarında Mısır gazetesi El-Ahram, Reuters ve Haaretz’in de bulunduğu medya kuruluşları, Sisi’nin İsrail’i “düşman” olarak nitelendirmesini Kahire’nin diplomatik dilinde tarihi bir değişiklik olarak yorumladı.  

Aynı zamanda Mısır’ın Refah sınırındaki baskılara ve Gazze’nin geleceğine ilişkin tek taraflı adımlara karşı duyduğu rahatsızlığın açık bir göstergesi olarak değerlendirdi. 

Krizin bağlamı  

İsrail, Gazze Şeridi’nin güneyindeki operasyonları genişletirken, kitlesel göç ve sınır boyunca güvenlik açıklarına ilişkin endişeler artarken, Kahire egemenliğini zayıflatacak veya arabulucu rolünü dışlayacak her türlü düzenlemeye karşı duruşunu sertleştirdi. 

Arap ve uluslararası medyada yer alan haberlere göre Kahire, özellikle Washington olmak üzere ortaklarına, “Mısır toprakları veya egemenliği pahasına herhangi bir çözümü reddettiğini” iletti.  

Katar ile birlikte İsrail-Hamas arasındaki dolaylı müzakerelerde kilit arabulucu rolünü sürdürdüğünü de ekledi. 

İsrail’in kısa bir süre önce Doha’yı hedef alması, Arap dünyasını şok etti ve bunun etkileri Mısır’a kadar ulaştı. 

Bu bağlamda Mısır, Hamas heyeti ve diğer Filistinli gruplara ev sahipliği yapmayı teklif etti. 

Sina’da askeri takviyeler 

Yaşanan bu siyasi gerilime sahada askeri adımlar eşlik etti.  

Arap ve İsrail basını, Mısır’ın üzerinde mutabakata varılan güvenlik çerçevesi kapsamında Kuzey Sina’ya takviye kuvvetler gönderdiğini yazdı.  

Tel Aviv ise istihbarat bilgilerine göre Mısır’ın Sina’nın C Bölgesi’nde tünel kazdığı ve birkaç aydır bölgeye ağır ekipman konuşlandırdığı gerekçesiyle bu adımlara tepki gösterdi. 

Uzmanların raporlarına göre Kahire, Çin yapımı HQ-9 sistemleriyle Sina’daki hava savunmasını güçlendiriyor.  

Bu hamle, İsrail’in Kahire’de bulunan Filistinli liderleri hedef alma ihtimaline karşı önlem olarak değerlendiriliyor. 

“Düşman” tanımının çağrışımları 

Sisi’nin “düşman” çıkışı, Kahire ile Tel Aviv arasındaki güven bağının zayıfladığını ortaya koydu.  

Aynı zamanda İsrail hükümetindeki Netanyahu, Smotrich ve Ben-Gvir üçlüsünün politikaları karşısında sabrın tükendiği mesajını verdi. 

Uzmanlara göre Sisi bu ifadeleriyle, hem İsrail’in eylemleri karşısında öfkelenen Mısır halkına hem de uluslararası topluma seslendi. 

Böylece Mısır’ın egemenliği, Gazze’nin demografik yapısı ve güvenlik düzenlemeleri konusunda kırmızı çizgileri vurguladı. 

Ayrıca Washington’a, özellikle Mısır ve Katar olmak üzere arabulucuların rollerine saygı duyulması ve onların görüşleri olmadan sahada yeni gerçeklerin dayatılmaması gerektiğine dair mesaj gönderdi. 

Savunma ortaklıklarının çeşitlendirilmesi 

Artan bölgesel güvenlik endişeleri ve tek bir silah kaynağına olan bağımlılığını azaltma çabaları arasında Mısır, aşağıdaki ülkelerle savunma ortaklıklarını çeşitlendirmeye yöneldi: 

Çin 

Mısır, Çin’den HQ-9 ve FK-3 gibi uzun ve orta menzilli hava savunma sistemleri satın alarak, hava savunma kabiliyetlerini güçlendirmeyi amaçlıyor.  

Kahire ayrıca insansız hava araçları (İHA), elektronik keşif ve komuta kontrol kabiliyetlerinin Çin teknolojisiyle modernizasyonu alanlarında da iş birliği yapıyor. 

Akdeniz ve Kızıldeniz kıyılarına yönelik saldırılara karşı savunmayı güçlendirmek amacıyla erken uyarı radarlarının satın alınması için görüşmeler de sürüyor. 

Kuzey Kore 

Mısır, hava kuvvetlerini modernize etmek ve muharebe eğitimini güçlendirmek amacıyla Kuzey Kore ile işbirliğine gitti.  

Bu kapsamda Hava Kuvvetleri’ne FA-50 ileri eğitim ve hafif muharebe uçakları tedarik ediliyor, hava ve deniz alanlarında ortaklıklar kuruyor. 

Ayrıca Kahire, K9 kundağı motorlu topçu sistemleri ve güdümlü mühimmat alımı için sözleşme imzaladı. Yerel montaj ve teknoloji transferi imkanları da araştırılıyor. 

Türkiye 

Mısır, yıllardır ilişkilerde süren soğukluğun ardından Türkiye ile askeri tatbikatlar düzenlemeye başlarken, güvenlik ilişkilerini de kademeli olarak normalleştiriyor. 

Kahire ve Ankara, güvenlik konusunda işbirliği kanallarını genişletmeyi, terörle mücadele, Doğu Akdeniz’de deniz yollarının korunması ve arama-kurtarma operasyonlarına odaklanan çok kollu ortak tatbikatlar başlatmayı planlıyor. 

Uzmanlar bu adımı, İsrail kaynaklı sınır ötesi tehditler ve olası deniz ile hava sahası çatışmalarına karşı Mısır’ın güvenlik pragmatizmi olarak değerlendiriyor. 

Sisi’nin Doha’daki çıkışı, yalnızca sert söylemsel bir mesaj değil; siyasi ve güvenlik angajman kurallarını yeniden tesis etmeyi amaçlayan sahada ve diplomatik alandaki önlemlerle paralellik gösteriyor. 

Mısır’ın Asya’dan silah tedarikini çeşitlendirmesi ve Türkiye ile askeri iş birliğini yeniden canlandırması, Kahire’nin sınırlarını ve bölgesel rolünü korumak için stratejik güvenlik ağını yeniden yapılandırdığını ortaya koyuyor. 

Öte yandan Mısır, Hamas üyeleri veya bağlantılı partilerin Kahire’de ateşkes görüşmeleri sırasında hedef alınma olasılığına karşı giderek daha fazla endişe duyuyor. Bu nedenle istihbarat ve güvenlik önlemlerini güçlendiriyor. 

İsrail ve Hamas arasındaki dolaylı müzakerelerde Katar ile koordinasyon halinde kilit arabulucu rolünü üstlenen Mısır, diplomatik ve güvenlik alanında caydırıcılığını artırarak, müzakere sürecinin sabote edilmesini önlemeye çalışıyor.  

Bu arada Mısır, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik yıkıcı savaşında en hassas arabuluculuk çabalarından birine öncülük etmeye devam ediyor.