Mısır, Yeni Suriye Yönetimiyle Ne Zaman Temas Kuracak?

Mısır, Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından iktidara gelen yeni yönetimle henüz doğrudan bir temas kurmadan, olup bitenleri uzaktan izlemeyi tercih ediyor. 

Özellikle her geçen gün yeni bir ülkenin Suriye yönetimiyle temasa geçtiği göz önüne alındığında, Mısır’ın bu tutumu oldukça dikkat çekiyor. 

Mısır, yeni Suriye yönetimiyle iletişime geçme ya da işbirliği kurma konusunda henüz net bir açıklama yapmadı. 

Ancak Kahire aynı zamanda, Suriye’deki gelişmeleri görüşmek üzere bölgedeki çeşitli taraflarla çok sayıda temas gerçekleştirdi. 

Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Al Arabiya kanalına verdiği demeçte, ülkesinin Suriye’deki yeni durumla ilgili soruları olduğunu ve bunların yeni Suriye yönetimine iletildiğini söyledi. 

Abdulati, Mısır’ın Suriye’deki durumu sürekli olarak yakından izlediğini de sözlerine ekledi. 

Mısır’ın korkuları   

Mısır’ın endişelerinin esas olarak, Suriye’deki yeni rejimin “siyasal İslam” kimliğiyle ilgili olduğu düşünülüyor. 

Yetkililere göre Kahire, Suriye’de iktidar değişimi sürecinde yaşananların Mısır için bir örnek teşkil etmesinden endişe ediyor. 

Mısır rejimi, Temmuz 2013 darbesinden bu yana Müslüman Kardeşler’in ülke içindeki faaliyetlerini yasakladı ve terör listesine aldı. 

Bu süreçte, Mısır’da İslamcı kimliğe sahip tüm siyasi hareketler ve partiler baskı altına alındı. 

Gözlemciler, Mısır’ın yeni Suriye yönetimine karşı tutumu konusunda farklı görüşlere sahip. 

Bunlardan bazıları Mısır’ın korkularını “abarttığını” ve yeni Suriye yönetimiyle iletişim kurmakta daha fazla gecikmemesi gerektiğini düşünüyor. 

Diğer yandan, Suriye’deki geçiş yönetiminin Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani bir süre önce yaptığı açıklamada, ülkesinin kardeş ülke Mısır ile ilişki kurulmasını memnuniyetle karşılayacağını söyledi.   

Şeybani, 28 Aralık'ta “X” platformunda yaptığı bir paylaşımda, ülkesinin Mısır ile birbirlerinin egemenliğine saygı şemsiyesi altında “önemli ve stratejik” bir ilişki kurma arzusunu dile getirdi. 

Ancak Suriye’den gelen bu hamle, Mısır yönetiminin ilişkiler için adım atmasına yeterli olmadı. 

Bazı gözlemciler, yeni Suriye hükümetiyle henüz temas kurulmamasının, özellikle İslami eğilime sahip kişi ve gruplarla ilgili konularda Mısır’daki karar alma süreçlerinde büyük bir hakimiyete sahip olan güvenlik servislerinden kaynaklandığını ileri sürdü. 

Aynı bağlamda, Mısır medyası, Suriye rejimini Kahire için potansiyel bir tehdit olarak görerek, yeni yönetimi hedef alan haberleri yoğunlaştırdı. 

Suriye ise, Mısır’ın olası endişelerine dayalı bu haberlere karşı sessizliğini korudu. 

Bu bağlamda Mısır, Suriyelilerin ülkeye girişine yönelik yeni bir karar alarak, dünya genelinden gelen Suriyelilerin ülkeye girişini yasakladı.  Ancak söz konusu karar, geçici oturma iznine sahip olanları kapsamıyor. 

Bu karar kapsamında ayrıca, Avrupa, ABD ve Kanada’da oturum izni olan Suriyeliler Mısır’a giriş yapabilmek için güvenlik onayı almak zorunda. 

Orta Doğu araştırmacısı Dr. Khairy Omar (Hayri Ömer) Fokus Plus’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın yeni Suriye yönetimi konusundaki tutumunun şaşırtıcı olmadığını söyledi. 

Ancak Omar, Mısır’ın Suriye’deki yönetimle “de facto otorite” olarak muhatap olduğunu dile getirerek, bunun doğru bir hukuki nitelendirme olduğunu belirtti. 

Omar, Mısır’ın bu nedenle Suriye’de durumun daha da istikrara kavuşmasını beklediğini ekledi. 

Mısır’ın bu tutumunun, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan’ın başını çektiği, yeni Suriye yönetimiyle muhatap olan Arap ülkelerinin tutumuna yakın olduğunu ifade eden Omar, bu ülkelerin hepsinin Suriye yönetimini desteklemediğini ancak onunla etkili bir iletişim kurmak istediğini de ekledi. 

Türkiye arabuluculukta rol oynar mı? 

Öt yandan, Araştırmacı Dr. Mehmet Rakipoğlu konuya ilişkin Fokus Plus’a yaptığı açıklamada, Mısır rejiminin, 2025’te özellikle Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin geleceği konusunda bir korkusu olduğunu söyledi. 

Rakipoğlu açıklamasında ayrıca, “Rejimden ziyade, Mısır’da ‘müesses nizam’ diyebileceğimiz yapı var. Yani ordudan çok Sisi’nin gidebileceğine yönelik çeşitli raporlar ve tahminler söz konusu” dedi. 

Bu bağlamda, Esed’in devrilmesi durumunda Mısır’daki devrimin tekrarlanıp tekrarlanamayacağı gibi tartışmaların gündeme geldiğini de ekledi. 

Türkiye’nin Mısır ve Suriye arasında bir arabulucu rolü oynayabileceğini vurgulayan Rakipoğlu, “Ancak şu an Türkiye’nin böyle bir rolü tam anlamıyla üstlenebileceğini düşünmüyorum” ifadelerini kullandı. 

Türkiye’nin Suriye yönetiminin tanıtılması noktasında bir rol oynamasının “kesin” olduğunu söyleyen Rakipoğlu, “Türkiye, diğer ülkelerin Suriye yönetimiyle ilişki kurması konusunda hem Batılı ülkelere, hem de Arap ülkelerine yardımcı oluyor” diye konuştu. 

Türkiye’nin aynı zamanda Suriye yönetimine bir anlamda danışmanlık yaptığının altını çizen Rakipoğlu, bu açıdan Türkiye’nin pozisyonunun önemli olduğunu da sözlerine ekledi.