İsrail ve Hamas Arasında Esir Takası Anlaşması Gerçekleşebilir Mi?

Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve esir takası anlaşmasının yapılması amacıyla Katar’ın arabuluculuğunda Hamas ve İsrail arasında dolaylı müzakereler sürüyor. 

Bazı başlıklarda ilerleme sağlanmış olsa da nihai bir anlaşmaya varılmasını engelleyen önemli konular hala masada. 

Hamas'tan üst düzey bir yetkili, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, İsrail’in sunduğu 34 kişilik esir takası listesine onay verdiklerini ifade etti. Ancak, anlaşmanın olması, İsrail’in Gazze’den çekilmesi ve kalıcı bir ateşkesi kabul etmesine bağlı olduğunu vurguladı. İsrail tarafının ise bu konularda yeterli esneklik göstermediği belirtildi. 

Karışık beklentiler 

İsrail’in Kanal 12 televizyonu, yetkililerin İsrailli esirlerin ailelerine müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini ve önümüzdeki günlerde olumlu sonuçlar alınabileceğini aktardığını bildirdi. Ancak kaynaklar, görüşmelerde önemli bir ilerleme olmasına rağmen bazı kritik konuların çözülmeyi beklediğini belirtti. 

Kanal, İsrail’in, Mossad Başkanı David Barnea’yı Doha’ya gönderip göndermeme konusunda değerlendirme yaptığını, bunun Hamas’ın esir listesinde yer alan kişiler hakkında daha fazla bilgi vermesine bağlı olduğunu öne sürdü. 

İsrail gazetesi Haaretz ise, müzakerelere yakın kaynaklara dayanarak, İsrail hükümetinin yakın zamanda bir esir takası anlaşmasına ve ateşkese varılabileceğine dair umutlu olduğunu yazdı. 

Kısmi anlaşma önerisi 

Haaretz ayrıca, masada kapsamlı bir çözüm yerine, İsrail’in önerdiği kısmi bir anlaşmanın olduğunu öne sürdü. Buna göre, İsrail yüzlerce Filistinliyi, aralarında İsrailli sivillerin öldürülmesiyle suçlanan mahkûmların da olduğu bir listeye göre serbest bırakacak. Anlaşma, geçici bir ateşkesi ve Filadelfi ile Netsarim geçitlerinden kısmi bir çekilmeyi de kapsıyor. 

Amerikan haber sitesi Axios, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Brett McGurk’ün, Gazze'de ateşkes sağlanmasına yönelik müzakerelere katılmak için Doha’ya gittiğini bildirdi. 

Mossad’ın eski esir ve kayıp dosyası başkanı Rami İgra ise Netanyahu’nun bu anlaşmayı ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ı memnun etmek için imzalamak istediğini iddia etti. 

Çözüm bekleyen başlıklar 

Doha'da devam etmekte olan müzakereler hakkında Filistinli kaynaklar Fokus Plus'a yaptıkları açıklamada müzakerelerin halen devam ettiğini teyit ederek, çözüm bekleyen bazı noktaların İsrail heyetinin bunları çözmek için hükümetin siyasi düzeyine dönmesini gerektirdiğini belirttiler. 

Listenin başında İsrail'in Gazze Şeridi ile Mısır sınırındaki Philadelphia ekseninden, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Netzarim ekseninden tamamen çekilmesi ve yerlerinden edilen kişilerin Gazze'nin kuzeyinde boşaltmak zorunda kaldıkları bölgelere geri dönmelerini sağlayacak mekanizma yer alıyor. 

Kaynağa göre da İsrail'in Hamas liderlerinin Gazze Şeridi'ni terk etmesini istediği yönündeki iddiaları yalanladı. 

7 Ekim 2023’te başlayan İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri operasyonlarında bugüne kadar 45.805 Filistinli hayatını kaybederken, 100 binden fazla kişi yaralandı. Gazze’nin altyapısı ve kamu tesislerinde ise büyük çaplı yıkım yaşandı. 

24 Kasım 2024’te varılan ve 7 gün süren insani ateşkes kapsamında, 81 İsrailli esir ve 240 Filistinli mahkûm serbest bırakıldı. İsrail’in verilerine göre Hamas’ın elinde hâlâ 101 İsrailli esir bulunuyor.