Azerbaycan-Rusya Gerilimi: İşkence İddiaları ve Tepkiler

Azerbaycan ve Rusya arasındaki ilişkiler, 2025 yılında ciddi bir diplomatik krizle yüzleşti. Bu kriz, özellikle Azerbaycan kökenli iki kişinin Rus güvenlik güçleri tarafından işkence edilerek öldürülmesinin ardından patlak verdi.

Yekaterinburg’daki olay ve işkence iddiası

27 Haziran 2025’te, Rusya’nın Yekaterinburg şehrinde Ulusal Muhafızlar tarafından gerçekleştirilen bir operasyon sırasında, Azerbaycan kökenli iki kişi gözaltına alındı. 

Bu gözaltı sırasında, güvenlik güçlerinin aşırı güç kullanarak bu kişilere ağır işkenceler uyguladığı belirtildi. Bu işkencelere maruz kalan kişilerden Hüseyn Seferov, 59 yaşında, küçük ölçekli bir ticaretle uğraşırken Yekaterinburg'daki emniyet binasında hayatını kaybetti. 

55 yaşındaki kardeşi Ziyaddin Seferov ise, taksi şoförlüğü yapıyordu ve Rus güvenlik güçlerine ait bir araçta aldığı darbeler sonucunda yaşamını yitirdi.

Azerbaycan’dan tepkiler ve soruşturma

Azerbaycan, olayın ardından büyük bir tepki gösterdi ve bu durumu "etnik temizlik" olarak tanımladı. Azerbaycan Başsavcılığı, iki kişinin ölümünün ardından bir ceza soruşturması başlattı. 

Adli tıp raporlarına göre, Hüseyn Seferov'un kaburga kırıkları ve diğer travmalara bağlı olarak ölmüş olduğu, Ziyaddin Seferov'un ise aldığı darbeler sonucu travmatik şok nedeniyle yaşamını yitirdiği ortaya çıktı. 

Azerbaycan, ölümlerin ardından hem diplomatik düzeyde hem de halk arasında ciddi tepkiler aldı.

Kültürel faaliyetlere ambargo

Azerbaycan, Rusya'ya karşı tepkisini göstererek bir dizi sert önlem aldı. Bunlar arasında, Bakü'de bulunan ve Rusya ile kültürel bağlantıları olan "Rus Evi" kültür merkezinin kapatılması yer aldı. 

Ayrıca, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Moskova’daki 2. Dünya Savaşı’nın Nazi Almanya’sını mağlup etmesinin 80. yıl dönümü kutlamalarına katılmama kararı aldı. 

Bu karar, Azerbaycan’ın Rusya’ya karşı olan tutumundaki değişikliği aktardı.

Rusya’nın tepkileri ve diplomatik kriz

Rusya, Azerbaycan’ın Sputnik haber ajansına yönelik yaptığı baskını sert şekilde eleştirdi. 2025 yılı boyunca, Azerbaycan’ın Bakü’deki Sputnik ofisine yapılan baskın ve ajansın akreditasyonunun iptal edilmesi, Moskova tarafından protesto edildi. 

Rusya Dışişleri Bakanlığı, bu hamleyi "dostça olmayan bir eylem" olarak nitelendirdi ve Azerbaycan’a protesto notası gönderdi.

Azerbaycan’ın iç operasyonları ve suç çeteleriyle mücadele

Azerbaycan İçişleri Bakanlığı da kendi içindeki güvenlik operasyonlarına devam etti. Bakü'de, Rus vatandaşlarından oluşan iki organize suç örgütünü çökertti. 

Bu operasyonlar, Azerbaycan'ın İran üzerinden uyuşturucu kaçakçılığı ve siber dolandırıcılık yapan gruplara karşı yürüttüğü bir mücadelenin parçasıydı. Bu tür suçların, Azerbaycan’a olan etkisini ve devletin içindeki güvenlik önlemlerini artırmaya yönelik bir adım olarak görüldü.

İkili gerilimin öncesinde yaşananlar

25 Aralık 2024'te Azerbaycan’a ait bir yolcu uçağı, Rusya'nın hava sahasında yerden ateş açılması sonucu hasar görüp, Kazakistan’ın Aktau şehri yakınlarında düşmüştü. Bu olay üzerine Azerbaycan, Rusya’dan özür dilemesini ve sorumlu kişilerin cezalandırılmasını talep etti, ancak bu istek yerine getirilmedi.

Bunun ardından Azerbaycan, Bakü’de bulunan "Rus Evi" olarak bilinen Rusya Kültür Merkezi'nin faaliyetlerini sonlandırma kararı aldı. 

Ayrıca, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, eski Sovyetler Birliği'nin Nazi Almanya’sını 2. Dünya Savaşı'nda mağlup etmesinin 80. yılı anısına Moskova’da yapılan törenlere katılmama kararı aldı.

Diplomatik ilişkilerin zayıflaması

Tüm bu gelişmelerin ardından Azerbaycan, Rusya ile olan ilişkilerinde önemli bir değişim yaparak daha bağımsız bir dış politika izlemeye başladı. 

Azerbaycan, Batı ile ilişkilerini güçlendirme çabalarına hız verdi. Bu, özellikle Azerbaycan’ın Zengezur Koridoru ve Dağlık Karabağ gibi bölgesel meselelerde daha aktif bir politika izlemesine neden olabilir. 

Azerbaycan’ın bölgesel güvenlik konularında Batı’yla iş birliği yapması, Rusya’nın bölgedeki etkisini zayıflatabilir ve gelecekteki siyasi dengeleri değiştirebilir.

Azerbaycan ve Rusya arasındaki bu kriz, her iki tarafın dış politikalarında önemli değişimlere yol açıyor. Azerbaycan, Batı ile olan ilişkilerini kuvvetlendirerek, bölgedeki gücünü artırmaya çalışırken, Rusya, bu yeni durumu olumsuz bir şekilde değerlendiriyor.