Kolombiyalı Paralı Askerler: Orta Doğu’dan Avrasya’ya Savaşların Yeni Aktörleri

Paralı askerlik, ya da bir başka deyişle sekbanlık, eski bir meslek. Ancak günümüz çatışmalarında bu meslek farklı bir yöne evriliyor. Amerikan ve Rus şirketlerinin yanı sıra zaman zaman farklı çatışma bölgelerinde bazı gruplar öne çıkıyor. Ülkemizin çevresinde olması sebebiyle özellikle Orta Doğu'da, Suriye’de deneyim kazanan Suriyeli ya da diğer paralı askerler son zamanlarda haberlerde görebiliyoruz. Ancak, bugün Orta Doğu'da sayıları artan en ünlü paralı asker gruplarından biri, bölgeyle çok az ilişkisi olan bir yerden geliyor. 

Kolombiya, uzun yıllar süren iç çatışmalarıyla bilinen bir ülke olarak beklenmedik bir şekilde dünyanın en büyük paralı asker kaynağı haline gelmiş durumda. Nispeten yeni fenomenin kökleri, ülkenin isyancı gruplarla süregelen uzun mücadeleye, Kolombiya’daki zorunlu askerlik sistematiğine, yetersiz emekli asker maaşlarına ve ülkenin genel ekonomik durumuna dayanıyor. Bugün Kolombiyalı emekli askerler, dünya çapında büyük bir talep görmekte; Sudan’dan Ukrayna'ya, hatta Meksika kartellerinin hizmetinde yürütülen operasyon ve savaşlarda birçok çatışmada görev alıyorlar. 

Plan Kolombiya 

Kolombiya, özellikle Marksist gerilla grubu Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri (FARC) ve Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) ile, ayrıca El Golfo Karteli gibi güçlü uyuşturucu kartelleriyle yıllarca süren iç savaşlara sahne olageliyor. Ancak bu çatışmaların çehresi 2000'lerin başında Amerika Birleşik Devletleri’nin doğrudan müdahale etmesi ile değişmeye başladı. Kolombiya askerlerine geniş çaplı eğitim ve destek sağlayan “Plan Kolombiya,” bölgede hala etkilerini hissettiren bir geçmiş bıraktı. 

Plan doğrultusunda Kolombiyalı askerler, ABD’li askeri personel tarafından savaş eğitimleri almış, orman savaşı ve karşı isyan operasyonları konusunda oldukça deneyimli hale getirmiştir. Bu nesil aynı zamanda, bazı üyeleriyle birlikte Irak’ta da Amerikan askerleriyle savaşmış ve bu şekilde dünyaya yayılmaya başlamış, bölgemize ilk adımlarını atmışlardır. 

Kolombiya'nın devasa askeri altyapısı 

Kolombiya, yaklaşık 200.000 aktif askerle, Latin Amerika'nın Brezilya'dan sonra ikinci en büyük ordusuna sahip. Üstelik zorunlu askerlik kanunun kapsamı sebebi ile, bu sayı her geçen sene daha da artıyor. 2017 ile 2022 yılları arasında her yıl yaklaşık 90.000 genç erkek zorunlu askerlik hizmetine alınırken, bu geniş askeri altyapı sayesinde yüzbinlerce Kolombiyalı silah kullanımı ve savaş taktikleri konusunda pratik deneyime sahip hale geldi.

Ancak tüm bu altyapı ve geniş mangalar, başta zorunlular olmak üzere çok ucuz maaşlara talim ediyorlar. Ortalama bir asker ayda yaklaşık 140 dolar gibi düşük maaşlar alırken, profesyoneller ise ortalama 460 dolar maaş alıyor. Emekli askerlerin de devlet desteği en fazla 400-600 dolar arasında değiştiğinden, ailelerini geçindirmeleri çok zor bir ihtimale denk düşüyor. 

Yurtdışında paralı askerlik fırsatları 

Bu ekonomik gerçeklerle karşı karşıya kalan Kolombiyalı askerler, daha iyi maaş ve fırsatlar için sıklıkla yurtdışına yöneliyor. Üstelik kötü bir üne de sahip değiller. Fransız Yabancı Lejyonu ve İspanyol Lejyonu gibi Avrupa askeri birlikleri, Kolombiyalılar için cazip seçenekler. Örneğin İspanyol kuvvetlerinde ise son sayımlara göre 2.600'ün üzerinde aktif Kolombiyalı lejyoner bulunuyor, ancak bunlar kaymak tabaka olarak tarif edilen çatışmasız bölgelerde yüksek maaşlara çalışan şanslı askerler. 

Daha yaygın bir opsiyon olarak Orta Doğu ülkeleri, özellikle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Kolombiyalı paralı askerler için kısa yoldan para kazanma hedefi haline gelmiş durumda. Resmi kaynaklarla doğrulanamayan birçok rapor, çoğunluğunun Kolombiyalı olduğu birçok Latin Amerikalı görevlinin, BAE askeri üslerinde eğitim aldığını belirtiyor. İlk olarak 2015’te bu raporların ortaya çıkışından bu yana, Kolombiyalı paralı askerlerin Yemen ve Sudan iç savaşı gibi çatışmalara katıldığı ve BAE hükümetinin sunduğu mali teşviklerle savaşa dahil oldukları görülüyor. 

Orta Doğu'da Kolombiyalı 'uzmanlığına' talep 

Orta Doğu ülkeleri, özellikle BAE, Kolombiyalı paralı askerleri, profesyonel savaş becerileri, kanıtlanmış savaş deneyimi ve Batılı yüklenicilere göre maliyet etkinlikleri nedeniyle giderek daha fazla tercih ediliyor. 

Aylık 3.000 dolar civarında maaşlar teklif edilen Kolombiyalı askerler, daha önceki deneyimlerine kıyasla çok daha cazip bir gelir gibi gözüken bu teklifleri kovalıyorlar. İlk başta iç güvenlik görevlerinde işe başlayan “emirliklerin” Kolombiyalıları, daha sonra hızla Yemen gibi aktif çatışma bölgelerine de gönderiliyor. Görevlerin beklenenin ötesine geçtiği ve uzadığı durumlarda Abu Dabi, Kolombiyalıları cephe hattında görev almaları için teşvik etmek adına, haftalık 1.000 dolarlık primler gibi ek teklifler sunuyor. 

Yemen ve Sudan’ın Latin askerleri 

Kolombiyalı paralı askerlerin, Yemen iç savaşına oldukça yoğun bir şekilde katıldığı, sıkça cephe hattında ve Husi milislere karşı yüksek riskli operasyonlarda görev aldıkları birçok açık kaynak haberde görülebiliyor. En belirginlerinden biri olan ve 2017 yılının aralık ayında gerçekleşen bir olayda, pusu sonucu 10 Kolombiyalı paralı asker öldürülüyor. Bu tarihten sonra teşvik primleri ve Kolombiyalıların etkisi daha çok bilinmeye başlanıyor.  

BAE tarafı, Kolombiyalıları rastgele ve önden yollamak yerine Yemen'de onları stratejik olarak oryante ediyor, askerlerin orman ve şehir savaşı deneyimlerinden faydalanmayı amaçlıyor. 

Abu Dabi’nin Kolombiyalı asker bağımlılığının, Sudan'daki son iç karışıklıklara da uzandığı uzun süredir biliniyor, Kolombiyalılar, BAE destekli Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) ile uzun bir süredir çalışıyor. 2024 yılı sonlarına ait raporlar, Kolombiyalı paralı askerin şiddetli çatışmalarda yer aldığını ve onlarcasının öldüğünü bildiriyor. 

Avrasya’nın kanına karışanlar 

Rusya'nın 2022 Şubat'ında Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından, Kolombiyalı paralı askerlerin Ukrayna'daki varlıkları büyük ölçüde artmış gözüküyor. Ukrayna güçleri, Uluslararası Lejyon dahil, Kolombiyalıları aktif olarak işe alırken bu askerlere 3.000 ila 4.000 dolar arasında maaşlar sunuyor. 

Bu ekonomik teşvikler, birçok Kolombiyalıyı, iç finansal baskılarından kurtulma amacıyla Ukrayna'ya çekiyor. Birçoklarının, Ukrayna'ya gitmek için borçlandığı, bu adımı ideolojik bir dayanışmadan çok, ekonomik çaresizlikle aldıkları da basına yansıyor. 

Ukrayna'daki cephe savaşlarının gerçeği, yoğun topçu bombardımanı ve zor şartlarla dolu koşullar barındırması sebebiyle, Kolombiyalıların orman savaşlarındaki deneyimlerinden epey ayrışıyor. Kolombiyalı paralı askerlerin sayıları yüzlerce olarak ifade edilen verdiği büyük kayıpların nedenlerinden biri olarak bu gösteriliyor. 

Meksika kartelleri de olur 

Ukrayna'da Rus destekli güçlere katılanların dışında, Meksika'ya da gidip, burada karteller tarafından eğitimci, drone operatörü ve patlayıcı uzmanı olarak da işe alınan Kolombiyalılar piyasayı arttırıyor. Yerel basında çıkan son haberler, artık geçmişe nazaran çok daha yüksek meblağlar karşılığında çalışabildiklerini gösteriyor. 

Raporlar ayrıca, onların Meksika’ya gelişi ile kartel savaşlarında şiddetli taktiklerin kullanımının önemli ölçüde artması arasında paralellik gösteriyor. Kolombiyalılar, bazen rakip gruplarda çalışan diğer hemşerileriyle doğrudan çatışmaya girmek durumunda kalabiliyor. 

Artan eğilim, Kolombiya’da durulmayan politik instabilite ve Orta Doğu’da tükenmeyen savaşlar göz önünde bulundurulduğunda azalacak gibi duruyor.