Trump Orta Doğu Turunda: Tarihi Ziyarette Neler Oluyor?

ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminin ilk resmi ziyaretini Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yapıyor. 

Geçtiğimiz gün yarın Suudi Arabistan'a giden Trump, 16 Mayıs'a kadar sürecek Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ziyaretlerini gerçekleştirecek.

Ziyaret, İsrail'in Gazze'de devam eden savaşı da dahil olmak üzere bölgedeki gergin diplomasi ortamında gerçekleşiyor.

Gündemde ne var?

1. Ekonomik işbirliği:
   • Petrol ticareti ve yeni yatırım anlaşmaları
   • Suudi Arabistan'ın 1 milyon dolarlık taahhüdünü ve büyük yatırımları güvence altına almak
2. Bölgesel çatışmalar:
   • İsrail-Gazze savaşı ve insani kriz
   • Yemen'deki gerilimler
   • İran'ın nükleer programına ilişkin müzakereler

İlk gün neler oldu?

Trump’ın, 13-16 Mayıs tarihlerinde 3 ülkeyi kapsayan Orta Doğu turunun ilk ayağı Suudi Arabistan'a oldu. Başkent Riyad'daki Yemame Sarayı'nda Bin Selman ile görüştü. Heyetler arası ve ikili görüşmenin ardından Trump ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi bin Selman, bir dizi anlaşma kapsamında Stratejik Ekonomik Ortaklık Belgesi'ni imzaladı.

Trump yönetimi, Suudi Arabistan’dan 1 trilyon dolarlık yatırım beklentisini açıkça ortaya koyarken; Veliaht Prens Bin Selman ise ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdünde bulundu.

Gözden Kaçmasın

Trump: "G20'nin Güney Afrika'da Yapılacak Olması Tam Bir Rezalet"

Haberi Görüntüle

Beyaz Saray’dan açıklama - Beyaz Saray'dan yapılan basın açıklamasına göre, Suudi şirketi DataVolt, ABD'de yapay zeka veri merkezleri ve enerji altyapısına 20 milyar dolar yatırım yapacak ve Suudiler, anlaşma kapsamında ABD'den 142 milyar dolarlık askeri ekipman ve hizmet satın alacak.

Beyaz Saray, bu silah satışlarının beş ana kategoriye ayrıldığını bildirdi:

• Hava kuvvetlerinin geliştirilmesi ve uzay teknolojileri
• Hava ve füze savunma sistemleri
• Deniz ve kıyı güvenliği
• Sınır güvenliği ve kara birliklerinin modernizasyonu
• Bilgi ve iletişim sistemlerinin yükseltilmesi

Elon Musk’tan uzay ve enerji işbirliği

Toplantıya katılan SpaceX ve Tesla CEO’su Elon Musk, Mars kolonisi projeleri ve Orta Doğu’da elektrikli araç üretimi gibi konularda Suudi Arabistan ile iş birliği sinyali verdi. Trump, Musk’ın vizyoner liderliğinin uzay yarışında ABD’nin konumunu güçlendireceğini vurguladı.

Trump, neden ikram edilen kahveyi içmedi?

Toplantıda kendisine ikram edilen geleneksel kahveyi eline almasına rağmen içmeyen Trump’ın bu tutumu, kafein ve alkolden uzak durma prensibiyle açıklandı. Trump, ağabeyinin alkol bağımlılığı nedeniyle hayatını kaybetmesinin ardından bu kararı aldığını daha önce açıklamıştı.

25 yıl sonra ilk: Trump, Ahmed Şara ile görüştü

Trump ile Suriye Geçiş Yönetimi Devlet Başkanı Ahmed Şara, Suudi Arabistan'da bir araya geldi. İki ülke arasında 25 yıl sonra ilk kez üst düzey görüşme gerçekleşti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da telekonferansla katıldığı görüşmede, ABD'nin Suriye yaptırımlarını kaldırma kararının "tarihi önemde" olduğunu vurguladı. Erdoğan, bu adımın diğer ülkelere örnek olacağına inandığını belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ayrıca Türkiye'nin "küresel barış diplomasisinin merkezi haline geldiğini" ifade etti.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da "İnşallah bu görüşmenin yansımalarını yakında göreceğiz" şekline konuştu.

Riyad'dan sonra Körfez ülkeleri gezisinin ikinci durağı Katar'a geçen Trump görüşmeden sonra Suriye lideri Şara'ya övgüler yağdırdı.

Trump, Şara'yla kısa görüşmesinin "harika" geçtiğini söyledi ve Şara için "Genç, çekici bir adam. Sert bir adam. Güçlü bir geçmişi var. Çok güçlü geçmişi. Bir savaşçı" dedi.

Trump, Suriye'de yaptırımları Erdoğan ile görüşmesinden sonra kaldırdığını söyledi

ABD Başkanı Trump: "Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmemin ardından yeni bir başlangıç yapmaları için Suriye'ye yaptırımları kaldırıyoruz"

Trump, Şara ile bu sabah görüştüğüne işaret ederek, Erdoğan ile görüşmesinin ardından ABD'nin Suriye'ye yaptırımlarını kaldırma kararı aldığını belirtti.

Trump, Orta Doğu turu kapsamında Riyad'da, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) - ABD Zirvesi'nin açılışında konuştu.

Suriye Cumhurbaşkanı Şara ile zirveden önce görüştüğünü paylaşan Trump, "(Suudi Arabistan Veliaht Prensi) Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmemin ardından yeni bir başlangıç yapmaları için Suriye'ye tüm yaptırımları kaldırıyoruz. Bu onlara yeni bir başlangıç için fırsat verecek. Bu yaptırımlar çok güçlü ve yıkıcıydı. (Bin Selman) Muhammed ile konuştum ve Türkiye'deki arkadaşımla (Erdoğan) da konuştum, şu anda onunla da telefonda görüştük ama bunun onlara bir şans vereceğini çok güçlü bir şekilde hissettik, bu onur bana ait oldu" ifadelerini kullandı.

Gazze'deki duruma değinen Trump, "Yönetimim ve bu bölgedeki pek çok kişi, Gazze'deki Filistin halkının güven ve onurlu bir geleceğe sahip olması yönündeki umudunu paylaşmaktadır" diye konuştu.

ABD Başkanı, Gazze konusunda tüm esirlerin bırakılması gerektiğini, bunun barış yönünde bir adım olacağını belirterek "bu konuda olumlu gelişmeler beklediğini" aktardı.

Halefi Joe Biden'in uyguladığı politikalarla İran'ı güçlendirdiğini savunan Trump, bunun bölgedeki karışıklığa temel neden olduğunu ileri sürdü.

Tüm ülkelere İran'a nükleer programı için getirilen yaptırımları uygulama çağrısı yapan Trump, "İran ile bir anlaşma yapmak istiyorum. Ancak bunun gerçekleşmesi için (İran) terörü desteklemeyi bırakmalı, kanlı vekalet savaşlarını durdurmalı ve nükleer silah arayışını kalıcı ve doğrulanabilir bir şekilde sonlanmalı" ifadesini kullandı.

Lübnan’a yakın arkadaşı Michel Issa'yı ABD'nin Beyrut Büyükelçisi olarak atadığına değinen Trump, bunun Lübnan için "komşularıyla barış içinde ve müreffeh bir ülke kurmak için tarihi bir fırsat olduğunu” dile getirdi.

Trump, başkanlığının ilk döneminde İsrail'in bölgedeki Arap ülkeleriyle diplomatik normalleşme için imzaladığı Abraham Anlaşmalarını genişletmeyi de arzuladığını belirtti.

Trump, Orta Doğu turunun ikinci ayağında

Trump, Suudi Arabistan ile başladığı Orta Doğu turunun ikinci ayağı olan Katar’a ulaştı.

Ayrıntılar geliyor…

Kaynak: Forbes, AA, BBC