İsrail Ateşkesi Bozdu: Gerilimin Kronolojisi

İsrail, Hamas ile iki ay süren kırılgan ateşkesi tek taraflı olarak bozarak Gazze'ye büyük bir saldırı başlattı. Saldırıda en az 400 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi ise enkaz altında kaldı. 

Salı günü gerçekleştirilen hava saldırıları, Gazze'nin farklı bölgelerinde yoğunlaşırken, özellikle Güney Gazze'deki Han Yunus ve Refah, Kuzey Gazze'deki Gazze Şehri ve orta bölgelerdeki Deir el-Balah'ta büyük yıkıma yol açtı.

Hamas’tan yapılan açıklamada, 19 Ocak'ta başlayan İsrail’in ateşkesi tek taraflı olarak sona erdirdiği belirtti. "Gazze’ye ve savunmasız Filistinli halkına karşı haince saldırıların sonuçlarından Netanyahu ve Siyonist işgalciler sorumludur." İfadelerine yer verildi. 

Filistin İslami Cihad (PIJ) silahlı grubu ise İsrail'i "ateşkese ulaşma çabalarını kasıtlı olarak sabote etmekle" suçladı.

Hamas’tan açıklama 

Hamas'tan yapılan yazılı açıklamada, İsrail hükümetinin 19 Ocak'ta yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını bozarak Gazze Şeridi'ne savaş açtığı belirtildi.

Açıklamada, "Gazze'ye ve savunmasız Filistinli halkına karşı haince saldırıların sonuçlarından suçlu Netanyahu'yu ve Siyonist Nazi işgalcilerini sorumlu tutuyoruz" ifadelerine yer verildi.

ABD: “Kıyamet kopacak”  

İsrail’in saldırıları öncesinde Washington’a danıştığı ortaya çıktı. Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, Fox News'e yaptığı açıklamada İsrail'in ateşkesi bozarak Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılar hakkında ABD'nin bilgisinin olduğuna dikkat çekti. 

Sözcü Leavitt, “Sadece İsrail’i değil Amerika Birleşik Devletleri’ni de terörize etmek isteyen herkes bunun bedelini ödeyecektir. Kıyamet kopacak.” İfadelerine yer verdi. 

İsrail: “Cehennemin kapıları açılacak”

İsrail, Hamas'ın esirleri serbest bırakmaması halinde "cehennemin kapılarının açılacağını" vurguladı.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Hamas'ın İsrailli esirleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle saldırıları yeniden başlattıklarını öne sürdü ve "Hamas esirlerin tamamını serbest bırakmazsa Gazze'de cehennemin kapıları açılacak." şeklinde konuştu.

Şiddetli saldırılar düzenleyecekleri tehdidinde bulunan Katz, hedeflerine ulaşana kadar saldırıları sürdüreceklerini kaydetti.

Uluslararası çağrılar

Hamas, Arap ülkeleri ve İslam İşbirliği Teşkilatı'na (İİT) yaptığı çağrıda, Gazze'ye yönelik ablukanın kaldırılması için harekete geçilmesini talep etti. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) acil toplantı çağrısında bulunuldu.

Ateşkes sürecinde ne oldu? 

15 Ocak

15 Ocak'ta, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman bin Casim El Tani tarafından Doha'da üç aşamalı bir ateşkes anlaşması duyuruldu.

Bu anlaşma, Katar, Mısır ve ABD'nin arabuluculuğunda Hamas ve İsrail arasında aylarca süren müzakereler sonucunda geldi ve esirlerin serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin geri çekilmesini ve Filistinlilerin büyük ölçüde yıkıma uğrayan Gazze'nin kuzeyindeki evlerine dönmelerini öngörüyordu.

Gazze'nin dört bir yanında bu duyuru halk tarafından sevinç gösterileriyle karşılanırken, İsrailli rehinelerin ve İsrail'in elinde tutulan Filistinli tutukluların aileleri de bu haberi sevinçle karşıladı.

Ancak, sonraki dört gün boyunca İsrail'in Gazze'yi bombalamaya devam ettiği, ateşkesten önce mümkün olduğunca fazla zarar vermeye çalıştığı görüldü.

19 Ocak

Ateşkesin ilk günü, sarsıntılı bir başlangıç oldu. Aslında saat 08:30'da başlaması planlanan ateşkes, İsrail'in Hamas'ın serbest bırakacağı kişilerin listesini teslim etmeyi reddettiğini öne sürerek üç saatlik bir ertelemeyle başladı.

Bu süre zarfında en az 19 Filistinli hayatını kaybetti. 

Günün ilerleyen saatlerinde, Gazze'de 7 Ekim 2023'ten beri tutulan üç İsrailli kadın - Doron Steinbrecher, Emily Damari ve Romi Gonen - ile birlikte 90 Filistinli tutuklu serbest bırakıldı.

25 Ocak

Hamas, dört kadın İsrailli askerle birlikte 200 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı. 

30 Ocak

Beş Taylandlı işçi - Ponsak Thenna, Suwannakham Sathian, Watchara Sriaoun, Bannawat Seathao ve Surasak Rumnao - İsrailliler Agam Berger, Arbel Yehoud ve Gadi Moses ile birlikte Gazze'den serbest bırakıldı.

1 Şubat

Üç İsrailli esir - Keith Siegel, Ofer Kalderon ve Yarden Bibas - Gazze Şehri ve Han Yunus'taki iki ayrı noktada serbest bırakıldı.

Esirler, tıbbi kontroller için Kızılhaç araçlarıyla götürüldü.

4 Şubat

Ateşkes anlaşmasındaki ilerleme, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun katıldığı bir basın toplantısının ardından belirsizliğe düştü. Trump, toplantıda Gazze Şeridi'ni "devralacaklarını" ve ABD'nin bu toprakta "gelişim yaratacak ve binlerce iş imkanı sunacak" bir proje başlatacağını söyledi.

Trump, Netanyahu ile üç saatlik bir görüşmenin ardından gazetecilere, "Konuştuğum herkes, Amerika'nın bu toprağa sahip olmasını, geliştirmesini ve harika bir şey yaratmasını çok seviyor" dedi.

Günün ilerleyen saatlerinde, Filistinlilerin Gazze'yi terk etmelerinden başka seçenekleri olmadığını belirterek, onları bir yere yerleştireceklerini ve geri dönme ihtimallerinin olmadığını ifade etti. Ayrıca, Ürdün ve Mısır ile birlikte başka isimsiz ülkelerin de zorla yerinden edilen Filistinlileri kabul etmeleri gerektiğini söyledi.

Hamas, Trump'ın Gazze için yaptığı ani planları "ırkçı" olarak nitelendirerek, bu planın Filistin davasını yok etmeye yönelik olduğunu belirtti.

Aynı basın toplantısında Trump, ateşkesin sürdürüleceğinden emin olmadığını ve sürecin ikinci aşamasına geçmenin olası olmadığını söyledi.

8 Şubat

Hamas, Gazze'den üç İsrailli esiri serbest bırakırken, İsrail de ülke genelindeki çeşitli hapishanelerden 183 Filistinli tutuklunun serbest bırakıldığını açıkladı.

Serbest bırakılan İsrailliler Eli Sharabi, Or Levy ve Ohad Ben Ami olarak duyuruldu. 

Filistinli Tutuklular Medya Ofisi'ne göre, serbest bırakılan birkaç Filistinli tutuklunun evlerine İsrail kuvvetleri tarafından baskın yapıldı. Baskınlar, işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün çeşitli bölgelerinde gerçekleşti.

Serbest bırakılan yedi Filistinli, gözaltında geçirdikleri uzun süreler nedeniyle sağlık sorunları yaşadıkları için hastaneye kaldırıldı.

10 Şubat

Hamas, İsrail'in ateşkes anlaşmasının şartlarını yerine getirmemesi, yardımların kısıtlanması ve Gazze'deki Filistinlilere yönelik saldırılar gerçekleştirmesi nedeniyle, bir sonraki İsrailli tutuklu grubunun serbest bırakılmasını "ilerleyen bir tarihe kadar erteleyeceğini" açıkladı.

Aynı gün, Trump, İsrailli tutuklular serbest bırakılmazsa ateşkesi iptal etmekle tehdit etti ve gazetecilere, "Eğer serbest bırakılmazlarsa, her şey kontrolden çıkacak" dedi.

11 Şubat

Netanyahu, Hamas'ın cumartesi günü öğlene kadar tutukluları serbest bırakmaması durumunda Gazze ateşkesinin iptal edileceği ve "yoğun çatışmaların" yeniden başlayacağı konusunda bir ültimatom verdi.